Column: Het spijt ons, PKN

Koert van Bekkum | 20 februari 2021
  • Column

Onlangs verleende het Gomarus College in Groningen eerherstel aan Herman Nieboer, een biologieleraar die in 1964 vertrok nadat de leiding een aantal pogingen had ondernomen om hem te ontslaan – om twijfelachtige (kerkelijke) redenen. Nieboer is al overleden. Toch bezorgde dit eerherstel menigeen in het Groningse gevoelens van ontroering en opluchting. De geur van onrecht was nooit verdwenen.

Een paar dagen later las ik het stuk van de historicus en Nijbroekse PKN-predikant Theo van Staalduine in de bundel Gereformeerde theologie stroomopwaarts. Terugkijken op 75 jaar Vrijmaking (Amsterdam), 2021. Daartoe uitgenodigd vertelt hij vanuit het ‘synodaal’ perspectief waar de kerkstrijd rond de Vrijmaking van 1944 om ging. Een mooi stuk. Leerzaam ook in het aanwijzen van in zijn ogen vrijgemaakte karikaturen van de toenmalige kijk in de Gereformeerde Kerken op verbond en doop. Dat er bij een kerkscheuring altijd iemand is die als eerste de trekker overhaalt, heeft Van Staalduine minder in beeld.

‘Zo reageer je niet op een schuldbelijdenis’

Toch raakte hij me. Aan het eind stelt hij namelijk indringend de vraag of het van GKv-zijde niet eens tijd wordt positief te reageren op de schuldbelijdenis van de GKN-synode van Almere in 1988. Is een streep eronder zetten en elkaar erkennen als delen van het lichaam van Christus echt onmogelijk?

Dat appel riep een herinnering wakker: hoe teleurgesteld m’n vader – een door en door vrijgemaakte man – was over de hardvochtige reactie van de vrijgemaakte synode van Leeuwarden 1990. ‘Pijn? Zaaksgerechtigheid? Zeker. Maar zo reageer je niet op een schuldbelijdenis!’ Geen wonder dat PKN’ers zich, bewust of onbewust, bij vrijgemaakten soms toch wat ongemakkelijk of zelfs niet helemaal veilig voelen. Sla er op kerkrecht.nl de details maar eens op na (Acta GKv GS 1990, artikel 138). En vergelijk die met de Nederlands gereformeerde reactie van jaar later (Acta NGK LV 1991, artikel 54). Even overtuigd vrijgemaakt. Met in de aanhef nog het pesterige woordje ‘synodaal’. Maar vol christelijke verwondering over oprecht berouw.

Van Staalduine heeft gelijk. Het verleden kan niet ongedaan worden gemaakt. Maar het is hoog tijd voor een ‘excuses aanvaard’. En een ‘sorry voor onze hartvochtigheid’.

Over de auteur
Koert van Bekkum

Koert van Bekkum is hoogleraar Oude Testament aan de ETF Leuven; hij doceert ook aan de TU Kampen.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief