Column: Vervreemding
- Column
Op zondag 31 januari keek ik naar de Holocaustherdenking op televisie. Ik was diep onder de indruk van de vele verhalen die verteld werden. Over omgekomen familieleden. Over het er mogen zijn. Over de niet-vanzelfsprekendheid van vrijheid. Kort daarna bekeek ik een YouTubefilmpje dat mij per mail was toegestuurd. Dat ging ook over vrijheid. De vrijheid om geen mondkapje te dragen. De vrijheid om niet gevaccineerd te worden. Inclusief de oproep om ‘in verzet’ te gaan. Ik werd overvallen door een diep gevoel van vervreemding.
De Holocaustherdenking kon ik meebeleven. Ik kon de pijn meevoelen. De oproep om me tegen het antisemitisme te verzetten resoneerde in mijn hart. Maar het YouTubefilmpje over de coronacrisis kon ik niet meebeleven. Het was te oppervlakkig, te veel geïnspireerd door complottheorieën en onjuiste informatie. De oproep om ‘in verzet’ te gaan hoorde ik met afschuw aan. Vervreemding. Diepe vervreemding.
Het verzet tegen het coronabeleid
staat niet op zichzelf
Het verzet tegen het coronabeleid van de regering staat niet op zichzelf. Het is een uiting van de diepe onvrede die in onze samenleving leeft. Het heeft te maken met toenemende sociale tegenstellingen, woningtekorten, falend optreden van de overheid en armoede. Maar ook met de tijdgeest waarin solidariteit en gemeenschap het afleggen tegen de belangen van het individu.
Ik had nóg een emotie bij het bekijken van dat filmpje: mededogen. Ik zag mensen voor wie het leven vaak moeilijk is, die gegrepen zijn door complotten en achter populistische leiders aanlopen op weg naar de volgende teleurstelling. Ik zag mensen die de maatregelen van de regering zien als een aantasting van hun fundamentele vrijheden en vaak een relatie leggen met de Tweede Wereldoorlog.
Vrijheid verdraagt zich niet met toenemend antisemitisme. Vrijheid verdraagt zich ook niet met toenemende sociale tegenstellingen en een falende overheid. Vrijheid verdraagt zich al helemaal niet met populistische leiders die het volk naar de onvrijheid brengen. Vrijheid, je moet er elke dag voor vechten.
Maarten Verkerk is onder meer bijzonder hoogleraar filosofie aan de TU Eindhoven en de Universiteit Maastricht.