Wat is schoonheid?

Ik volgde het vak esthetica aan de universiteit om erachter te komen of er meer achter zat dan ik altijd wilde geloven. Zelf toonde ik weinig interesse in mijn uiterlijk – of in dat van anderen – als kind en als tiener. Schoonheid is voortvluchtig en oppervlakkig, dacht ik, en uiteindelijk zal ik alleen de resultaten zien in een enkele weerspiegeling.

De professor die het vak gaf was een fantastische spreker en legde de bestaansgeschiedenis van de westerse schoonheidsleer in geuren en kleuren uit, maar een definitie was er niet: ons werd een taal geleerd die door mens en cultuur gevormd werd en nog steeds zo verandert. Toch zou de kunstenaar zijn onafhankelijkheid moeten koesteren, volgens een enkele filosoof.

In een Alphacursus die ik als tiener volgde, werden de verschillende soorten relaties tussen God en de mens op een rij gezet. God als de kunstenaar en de mens als het kunstwerk bleven achter in onze bespreking, lastig en afstandelijk. Toch is het lichaam, en ook de geest en de wereld om ons heen als creaties van de Kunstenaar, een idee dat de laatste tijd vaker in mijn hoofd ronddwaalt. Zelf ben ik een fysicus in opleiding en daarmee is mij nog een andere taal aangeleerd waarin de wereld vertaald kan worden naar begrip; vol bewondering kijk ik naar de wereld om mij heen.

De reflectie van een tiener is kwetsbaar, maar nu kijk ik eindelijk door de ogen van de Kunstenaar. Hij spreekt vele talen en als een zelf-gediagnosticeerde linguïst heb ik er een paar gepoogd te leren, waaronder de schoonheid die ons is gegeven. De schoonheid oogt afstandelijk en oppervlakkig, totdat je uitgenodigd bent om zelf de kwast op het canvas te zetten. Wij als kunstenaars van ons eigen lichaam en geest worden uitgenodigd om er wat moois van te maken onder toeziend oog van de leermeester.

Wat is schoonheid? Plato zou zeggen, het goede. Nietzsche zag alleen maar ziekte en leed. Over smaak valt niet te twisten, maar uiteindelijk spreken we allemaal haar taal. Het canvas staat klaar en de lijnen zijn al getrokken in licht potlood. Allicht is het voortvluchtige van schoonheid datgene dat ons zou moeten motiveren om te beginnen.