Van double cleansen tot droogtrainen voor de zomer. De trends van social media  

Video’s met tips om te werken aan het perfecte lichaam en posts met advies voor een zuivere huid, de sociale media staan er vol mee. Generatie Z wordt dagelijks aan dit soort trends blootgesteld, welke invloed heeft dat op haar?

Met de komst van sociale media worden jongeren constant blootgesteld aan het ‘perfecte plaatje’ waaraan ze zouden moeten voldoen. Zo zou je naar de sportschool moeten gaan voor een perfect lichaam en heb je tig schoonheidsproducten nodig om een zuivere huid te krijgen. In deze analyse onderzoekt OnderWeg drie opvallende trends waarmee jongeren te maken krijgen op sociale media en wat voor invloed dat op hen heeft.

Trend 1: Skincare

‘De goede volgorde om je skincare aan te brengen in de ochtend’ en ‘How to double cleanse’. Twee voorbeelden van titels van video’s die je kunt tegenkomen als je op sociale media zoekt op de term skincare. Het is een grote trend geworden op de sociale platforms. Vooral op TikTok lijk je niet te ontkomen aan video’s over dit onderwerp. Wie kampt met een onrustige huid door roodheid of acne kan zijn of haar geluk niet op. Als je onder #skincare kijkt, zie je dat er bijna achttien miljoen video’s zijn geplaatst. Deze video’s bevatten veel tips die je kunnen helpen aan een rustige huid. Het advies dat het vaakst wordt gegeven? Begin met double cleansen, het dubbel reinigen van je huid. Eerst met een cleanser op basis van olie en daarna met een op basis van water. Een gladde huid is bijna gegarandeerd als het aan de TikTokkers ligt.

Merken als Drunk Elephant en Clay and glow zijn op dit moment erg populair. Een merk als Drunk Elephant speelt handig in op de skincaretrend met aantrekkelijke online campagnes en kleurrijke verpakkingen. Daarmee verleiden ze jonge tieners tot het kopen van de producten. Influencers worden ingezet om die producten aan te prijzen bij jongeren. Als je favoriete influencer zegt dat het werkt, is de kans groot dat (jonge) fans het zelf ook willen proberen.

Dat is niet alleen maar onschuldig. Huidverzorgingsproducten zijn namelijk veel te heftig voor de jonge tienerhuid. ‘Tieners hebben absoluut geen huidverzorging van acht, negen of tien stappen nodig. ‘Naast dat het onnodig veel geld kost, kan het ook de huid beschadigen,’ legt Dokter Leenarts uit in een video op TikTok.

Trend 2: Fitfluencers

Zogenaamde fitfluencers lijken de sociale media te domineren. Nu de zomer eraan komt, vliegen de tips om summerbody-proof te worden je om de oren. Het warme weer, waardoor je minder kleding draagt, is voor veel jongeren de reden om er op hun best te willen uitzien. De trend in fitnessland op dit moment? Droogtrainen, waarbij je zorgt voor vetverlies, zodat je meer zichtbare spiermassa creëert. Daarmee moet je nu beginnen als je een strak en gespierd lijf wilt hebben in de zomer, volgens fitfluencers.

‘Ik ga wat tips met jullie delen over hoe je het ownt als newbie in de sportschool,’ zo begint Amber Dresen een van haar videos op TikTok. Onder haar account @bamifit deelt ze met haar bijna 180.000 volgers video’s over sporten en gezond eten. In haar biografie staat ‘Gezonde recepten die afvallen leuk maken’. Alles om aan het perfecte plaatje te voldoen dat voor vrouwen gelijkstaat aan een platte buik en rondingen rond de heupen. Bekende influencers, zoals de Kardashian-zussen, bevestigen jonge meiden in het beeld dat dit het perfecte lichaam is.

De ingrediënten van Ambers recepten en die van vele anderen? Ze zijn eiwitrijk en caloriearm, om ervoor te zorgen dat je zoveel mogelijk vet verliest en in spiermassa aankomt. Bij haar recepten meldt ze altijd het aantal calorieën en eiwitten.

Dit soort recepten zijn trending op sociale media. Niet alleen gezonde, natuurlijke producten kunnen je helpen de perfecte summerbody te creëren. Supplementen, zoals proteïne- en eiwitpoeders en pre workouts, die vermoeidheid tegengaan, zijn erg populair. Er is een nieuwe markt ontstaan waarin influencers hun eigen supplementenlijnen ontwikkelen. Een voorbeeld daarvan is Kosso. Hij is een grote naam in de fitnesswereld en heeft ook zo’n eigen lijn opgericht. Naast, volgens hem, de beste pre workout van België en Nederland kun je coaching krijgen. Kosso en andere influencers, zoals Joël Beukers, spreken hiermee vooral jongens aan. Zij worden in video’s door deze mannen met hun opgepompte armen opgeroepen om ‘van de bank af te komen en die gym in te gaan.’ Ze spelen in op de onzekerheid van jonge jongens en sporen hen aan om ‘de beste versie van zichzelf te worden’. Jongeren worden op deze manier steeds geconfronteerd met het feit dat ze pas de beste versie van zichzelf kunnen zijn als ze aan dat perfecte plaatje voldoen.

Trend 3: Foto- en videobewerkingsapps en filters

Tegenwoordig zijn er genoeg apps om video’s en foto’s te bewerken op zo’n manier dat ze (bijna) niet van echt te onderscheiden zijn. Veel influencers geven toe dat ze weleens iets hebben bewerkt. Zelfs de Britse prinses Catherine belandde onlangs in een relletje, omdat ze aan het photoshoppen was geslagen. Dat niet alles is wat het lijkt op sociale media is wel bekend. Toch hebben dit soort filters en bewerkingen veel invloed op het zelfbeeld van jongeren. Zij conformeren zich aan wat ze zien op sociale media en streven bijvoorbeeld naar net zo’n slanke taille of egale huid als ze zien op het internet. Terwijl die beelden nep kunnen zijn en moeilijk na te streven.

In de digitale wereld waarin we leven gaat de ontwikkeling snel van filters en bewerkingsapps met een steeds hogere kwaliteit. Een voorbeeldje hiervan is het Bold glamour-filter op TikTok. [afbeelding 16 invoegen]

Dit filter zorgt voor een afbeelding waarop je opeens een supermooi opgemaakt gezicht hebt. De komst van artificial intelligence (AI) maakt het je niet gemakkelijker om filters en bewerkingen van echt te onderscheiden. Ook apps als Facetune worden door influencers gebruikt om dingen aan zichzelf te bewerken. Al deze apps en programma’s zorgen ervoor dat jongeren zich gaan meten aan een standaard die nep is.

Tegenbeweging

De bovenstaande trends lijken allemaal in te spelen op onzekerheden van jongeren. Of het nu gaat om een zuivere huid of een gespierd en slank lichaam, het is allemaal gebaseerd op het perfecte beeld dat heerst op sociale media. Influencers houden dit beeld in stand, menig influencer schroomt niet om Facetune of Photoshop in te zetten om die taille net wat slanker te maken of pukkeltjes weg te werken. Wat al te verwachten was, is waar: sociale media hebben een slechte invloed op het zelfbeeld van jongeren. Uit een onderzoeksrapport van de Universiteit van Amsterdam uit 2023 (www.uva.nl) blijkt dat een derde van de jongeren vindt dat sociale media slecht zijn voor hun zelfbeeld. Voor meiden geldt dat zelfs voor bijna de helft.

Body positivity

Tussen de hashtags als summerbody en clearskin duiken gelukkig steeds vaker hashtags op als body positivity en body confidence. Een nieuwe trend in de vorm van een tegenbeweging. Influencers delen steeds meer ‘echte dingen’. Bijvoorbeeld over hun lichaam dat niet aan de beauty standaarden voldoet, hun problemen met acne, hun kleine lippen, hun lichaamsbeharing en al het andere dat niet voldoet aan de ‘norm’. Een term als body positivity bestaat al meer dan vijfig jaar, maar door de komst van sociale media is hiervoor opnieuw aandacht. De beweging staat voor respect hebben voor alle lichamen, maar vooral voor het stoppen met het veroordelen van anderen. Influencers als Vera Camilla en Joann van den Herik zijn voorbeelden als het gaat om body positivity. Ze dragen uit dat zelfliefde het belangrijkste is en dat je een ander niet op het uiterlijk moet beoordelen.

De hang naar echtheid op sociale media is groot voor jongeren. Niet zo gek ook dat de app BeReal na zijn lancering in 2020 veel downloads had. Gebruikers van de app, door de makers een ‘anti-Instagram’ genoemd, krijgen elke dag op een willekeurig tijdstip een melding om een foto te maken. Daarvoor heb je twee minuten de tijd; een mooi filter toevoegen of de foto bewerken is niet mogelijk. Het zijn beelden die je niet zo snel zou delen op andere sociale media, juist dat maakt de app zo populair. De nieuwe generatie lijkt op sociale media vooral op zoek te zijn naar echtheid en naar een manier om zichzelf te kunnen laten zien online, oftewel ‘It’s time to bereal’.