Stap uit de wedstrijd

Anko Oussoren | 1 september 2018
  • Jeugdwerk

Iemand sprak mij aan en vergeleek de tijd waarin zijn ouders opgroeiden met de wereld van de jongeren van nu. ‘Mijn ouders waren gevormd door de crisisjaren, hadden de hongerwinter meegemaakt, waren straatarm en moesten keihard werken. Je kunt toch niet zeggen dat jongeren van nu het zwaarder hebben?’ Toch is dat wel het beeld dat de media vaak schetsen.

Er is de afgelopen tijd veel geschreven over het welzijn van jongeren in onze samenleving. In april verscheen een onderzoek onder drieduizend studenten van Hogeschool Windesheim in Zwolle. Studenten ervaren druk om te presteren en als we niet oppassen creëren we een generatie van zombies.

Op dit onderzoek kwam kritiek. Elma Drayer schrijft in de Volkskrant dat het onderzoek gebaseerd is op flinterdunne data. In datzelfde artikel is Drayer ook kritisch op een onderzoek van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) uit 2017. Uit dit onderzoek bleek dat studenten beduidend meer emotioneel vermoeid zijn door hun studie dan werkenden door hun werk. Ook zijn studenten vaker cynisch over het nut van hun studie dan werkenden over hun werk. Van de studenten in dit onderzoek heeft ruim één op de drie een verhoogd risico op een burn-out, terwijl dat onder de werkende jongeren veel minder is.

Enkele Tilburgse onderzoekers hebben de data van het LSVb-onderzoek geanalyseerd en vergeleken met die van jongeren die in 2007, 2012 en 2017 tussen 19 en 24 jaar waren. Zij concluderen dat jongeren onderling niet afwijken in psychische klachten, in zich vermoeid voelen, in zich belemmerd voelen in studie of werk, of in sociale contacten door gezondheids- of emotionele problemen. Psychische klachten bij jongeren die studeren nemen niet toe en komen niet vaker voor dan bij leeftijdsgenoten die niet studeren.

Trend

Ik snap de kritiek en vond het dan ook frappant dat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) op 18 juni in zijn trendrapport schrijft dat het signalen opvangt dat de mentale druk op jongeren en jongvolwassenen dusdanige vormen aanneemt dat hun gezondheid eronder dreigt te gaan lijden. De onderzoekers hebben met verschillende experts gesproken en mentale druk onder jongeren kwam heel duidelijk naar voren als een probleem: ‘Jongeren en jongvolwassenen ervaren steeds meer prestatiedruk. Studentpsychologen zien steeds meer studenten met steeds ernstiger en complexere klachten, waardoor meer jongeren worden doorverwezen naar de huisarts of geestelijke gezondheidszorg. Verder kan het gebruik van sociale media druk en stress veroorzaken. Dit leidt in sommige gevallen tot psychische problemen zoals depressies en slaapproblemen.’

Meer jongeren worden doorverwezen naar
de huisarts of geestelijke gezondheidszorg

Eén van de eerdergenoemde Tilburgse onderzoekers zegt in een reactie op dit rapport dat jongeren misschien bang zijn om een sociaal evenement te missen, maar dat die angst echt anders is dan de angst die iemand met een fobie of angststoornis voelt. De resultaten van onderzoeken naar het effect van sociale media op jongeren variëren sterk: ‘Als er al een negatief effect wordt gevonden is dat heel beperkt. Het blijft een hardnekkig gerucht. Er is geen bewijs om hard te stellen dat er een effect is.’

Hoe dat ook zij, het beeld van het rapport lijkt te worden bevestigd door recente cijfers over zelfdoding. Twee weken na het trendrapport publiceerde het Centraal Bureau voor de Statistiek cijfers waaruit blijkt dat het aantal zelfdodingen bij jongeren onder de 20 bijna verdubbeld is.

Echo

Wat ik boeiend vind aan millennials (geboren in de jaren tachtig en negentig) is dat er vaak op twee manieren naar deze generatie wordt gekeken. De één ziet een grenzeloze generatie die geen verantwoordelijkheid wil dragen. Ze zijn narcistisch, arrogant en vooral met zichzelf bezig. De ander ziet een generatie die sociaal is, sterk, authentiek, creatief en zelfverzekerd. Ik herken beide gezichtspunten en las ergens dat millennials ook wel echoboomers genoemd worden (naar analogie met de babyboomers, vanwege een sterke stijging van het geboortecijfer in de jaren tachtig en negentig).

Ik kan niet alles wat ik graag zou willen

De ouders van de echoboomers werden gevormd in de jaren zestig. Ze hadden geen last van de vrome en ingetogen levenshouding van hun eigen ouders. Ze wilden vrijheid, zich loswurmen uit hiërarchieën en oude, vastgeroeste structuren en zichzelf zijn. Zou het kunnen dat de echo daarvan vandaag doorklinkt? De huidige samenleving laat luidkeels horen dat je zelf verantwoordelijk bent voor de keuzes die je maakt, maar deze jongeren hebben te weinig kader en zingeving meegekregen om te kunnen kiezen. En de zoektocht naar authenticiteit – we denken dat we uniek, autonoom en onszelf moeten zijn – heeft de zoektocht naar identiteit alleen maar complexer gemaakt.

Competitie

Deze echovragen hoor ik terug bij jongeren. Ik merk dat ze een beeld voorgeschoteld krijgen van maakbaarheid: je kunt worden wat je wilt. Dat veronderstelt echter zelfacceptatie en volwassenheid. Ik proef ook het rendementsdenken: je moet succesvol zijn én sociaal én alles meemaken. Leven kan daardoor één grote competitie lijken.

Hoe reageren wij op al die trends en onderzoeken? Geloven we pas dat er wat aan de hand is als we keiharde cijfers hebben? Tegelijk: welk beeld laten wij als volwassenen zien? Schetsen wij ook een beeld van maakbaarheid, prestatie en competitie?

Zelf ervaar ik dat ik, wanneer ik mijn identiteit (steeds meer) vind in Christus, minder stress en druk voel. Ook al blijft het soms pijnlijk en confronterend. Ik kan niet alles wat ik graag zou willen. Mijn studie krijg ik niet op tijd af, thuis blijven veel klussen liggen en soms doe ik anderen tekort. Toch leer ik steeds meer genadevol naar mezelf te kijken. Juist als ik zwak ben, wil God mij met zijn kracht sterk maken. Ik geloof dat wanneer we jongeren helpen om hun identiteit in Christus te vinden, ze minder stress en druk ervaren. Het helpt hen hun leven(skeuzes) in het juiste perspectief te zien. En te leren dat God talenten aan hen heeft toevertrouwd die ze mogen ontwikkelen.

Agenda

Najaar 2018: To get there young, trainingstour over het jeugdwerk voor de 3G-kerken. 04/10 Leeuwarden, 11/10 Zwolle, 15/11 Hengelo, 22/11 Dordrecht. Meer info: www.praktijkcentrum.org/3g-trainingstour.

Media/tips

Hieronder de links naar de aangehaalde rapporten en artikelen:

 

Lees ook de aangehaalde krantenartikelen:

Met bijdragen van Paul Smit en Martine Versteeg, jeugdwerkadviseurs bij het NGK Jeugdwerk.

Over de auteur
Anko Oussoren

Anko Oussoren is adviseur bij het Praktijkcentrum van de GKv.

Gods Geest in het Oude Testament

Gods Geest in het Oude Testament

Koert van Bekkum
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Reisbagage: ‘Leren omgaan met de Bijbel is als leren fietsen’

Reisbagage: ‘Leren omgaan met de Bijbel is als leren fietsen’

Pieter Kleingeld
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief