#kerk

Kerken die geen website hebben, zijn op één hand te tellen. Maar een Facebook-, Twitter- of Instagramaccount? Dat is lang niet voor alle gemeenten vanzelfsprekend. De Nieuwe Kerk in Utrecht (PKN) en de NGK Dalfsen gebruiken de sociale media volop.

‘We zijn geen socialemediakerk, we zijn een échte kerk’

Prachtige sfeerfoto’s van kerkdiensten, intense portretten van gemeenteleden en vrolijke beelden van knutselende kinderen sieren de Instagrampagina van de Nieuwe Kerk in Utrecht. Het is één van de manieren waarop de gemeente online aanwezig is. De kerk heeft ook een Facebookpagina en een app voor de leden.

(beeld Katka Pavlickova/Unsplash)

Gemeentelid Inge Kalle-den Oudsten is de motor achter de sociale media van de Nieuwe Kerk. Ze vertelt: ‘Ik kwam twee jaar geleden bij deze gemeente. Er was toen al een Facebookpagina, maar die werd niet actief bijgehouden. Ik had tijd, vond het leuk en heb aan de ouderling communicatie gevraagd: kan ik hier iets in betekenen? Sinds een jaar is het updaten van de sociale media mijn taak.’

In overleg met de ouderling begon Inge ook met Instagram. ‘Op Facebook zitten vooral veertigplussers. De Nieuwe Kerk is een jonge gemeente, met veel leden tussen de 20 en 40 jaar. Zij zitten veel op Instagram – ik ook. Het bijhouden van Instagram voelt natuurlijk voor mij. Het kost me bovendien weinig moeite omdat ik fotograaf ben.’

Betalen

Met de sociale media wil de gemeente twee doelen bereiken. ‘Enerzijds willen we gemeenteleden informeren’, zegt Inge. ‘De updates zijn eigenlijk een aanvulling op de nieuwsflits, die per e-mail verstuurd wordt. Anderzijds willen we ook mensen buiten de kerk bereiken en hebben we een evangelisatiedoel. We laten zien wie we als kerk zijn en welke activiteiten we organiseren. Dat doen we ook via online advertenties. Daar betalen we dus voor.’

Dat klinkt doordacht, maar volgens Inge valt dat mee. ‘Het is zo gegroeid. Maar het past zeker in de visie van onze kerk; we willen samen kerk-zijn voor de wijk en voor de stad. Vroeger deelden we flyers uit, nu gebruiken we deze vorm.’

Vrij en fris

Inge post zo’n drie tot vier keer in de week een update op Facebook en Instagram. ‘Dat kost me een halfuurtje’, zegt ze. Input krijgt ze onder meer van de webredactie, die nieuwsberichten schrijft. En foto’s maakt Inge niet meer alleen, er is een team van fotografen. ‘We hebben een flinke beeldbank opgebouwd, met ook wat meer stockachtige foto’s.’

In de gemeente wordt positief gereageerd op de sociale media, merkt Inge. Lachend: ‘Sommige mensen delen op Facebook álles wat ik plaats. Ze zijn heel enthousiast. Ik denk dat de stijl past bij hoe wij kerk zijn: open, jong, vrij en fris.’

‘Ik laat altijd het leven zien’

Ook mensen van buiten de kerk worden bereikt. Inge: ‘Ik heb er nooit de statistieken op nageslagen, maar ik weet dat nieuwe leden zeggen: “Ik kwam jullie tegen op Instagram.” Ik denk dat we daar echt opvallen. Bij Kerst in Wittevrouwen, een feest dat we voor de buurt organiseren, reageerden mensen met berichtjes als: “Leuk, ik kom langs.”’

Regelmatig ontstaan ook nieuwe online initiatieven. Zo begon de Nieuwe Kerk vorig jaar met Mensen van Jezus, geïnspireerd door het project Humans of New York. ‘We delen verhalen en foto’s van gemeenteleden, die antwoord geven op de vraag: wie is Jezus voor jou? Dat zijn heel mooie portretten, waarmee we een gezicht geven aan mensen in de kerk.’

Close-up

Door de nieuwe privacywet is het delen van beelden ingewikkelder geworden, geeft Inge aan. ‘Ik ben terughoudender in het maken van portretten. Dat is jammer, want het werkt het beste om mensen te laten zien.’

‘Onze ouderling communicatie heeft zich in de wet verdiept en een privacybeleid opgesteld’, legt Inge uit. ‘We hebben afgesproken dat er van mensen met een publieke rol in de dienst close-upbeelden kunnen worden gemaakt, tenzij ze hebben aangegeven dat niet te willen. En als gemeenteleden tijdens een dienst helemaal niet op de foto willen, gaan ze op het balkon zitten. Voor andere activiteiten moeten gemeenteleden zich altijd via een onlineformulier aanmelden, waarin toestemming wordt gevraagd voor het gebruik van beelden.’

Inge benadrukt dat ze via sociale media geen vluchtig, oppervlakkig of onecht beeld van de kerk presenteert. ‘Ik laat altijd het leven zien: mensen, en de activiteiten die we organiseren. We zijn geen socialemediakerk, we zijn een échte kerk.’

Socialemediatips van Inge Kalle

• Begin gewoon! Maak een account aan.
• Laat regelmatig van je horen, bijvoorbeeld één keer in de week.
• Betrek jonge gemeenteleden bij het beheren van sociale media.
• Maak veel gebruik van beelden.
• Geen goede fotograaf in je gemeente? Laat één keer een professional veel foto’s maken. Dat is niet zo duur.
• Omgaan met privacy? Laat je inspireren: nk-utrecht.nl/privacy.

‘Door Facebook maak je gemakkelijker een praatje’

‘Wetenschappelijk onderzoek bevestigt: sociale media zijn geschikt voor het onderhouden van geloofsgemeenschappen.’ Die boodschap geeft het filmpje ‘De kerk van de toekomst’ op YouTube. Vijf jaar geleden liet Renate Mol het zien tijdens een gemeenteavond van de NGK Dalfsen. Sindsdien houdt ze zich volop bezig met de sociale media van haar kerk.

De NGK Dalfsen gebruikt veel beelden. ‘Dat is belangrijk, anders verveelt het.’ (beeld Annie Theby/Unsplash)

Ze vertelt: ‘In 2012 zijn we begonnen met sociale media. Op dat moment hadden we alleen een website en een kerkblad, en werden in de dienst via de beamer mededelingen gedaan. Ik zat in de kerkenraad en de webbeheerder ook. We zeiden tegen elkaar: we moeten iets met sociale media. Dat past bij mij; ik houd van nieuwe dingen uitproberen.’

Volgens Renate hing er in die tijd soms een negatieve sfeer rondom sociale media. Mede daarom stelde ze samen met de webbeheerder en een ander gemeentelid een visiedocument en een powerpointpresentatie op, waarin onder meer antwoord werd gegeven op de vraag: met welk doel zetten we sociale media in? ‘In 2013 hebben we een gemeenteavond gehouden. Dat was voor veel leden verhelderend. Behalve dat we ingingen op hoe sociale media werken, gingen we ook de diepte in en hebben we gekeken naar wat de Bijbel over communicatie zegt.’

Grapje

Renate is de beheerder van de Facebookpagina geworden en plaatst regelmatig berichten en foto’s, met name over activiteiten van de kerk, maar soms ook een mooie tekst, het lied van de maand of een reflectie op de preek. ‘Soms bedenk ik iets ludieks. Dan peil ik bijvoorbeeld meningen met een poll. En ik post af en toe een grapje; dat houdt het luchtig en open. Ook gebruik ik veel beelden. Dat is belangrijk, anders verveelt het.’

Renate maakte ook een Twitteraccount aan, maar ze is daar niet zo actief meer mee bezig. ‘Dit medium is wat minder populair geworden de laatste jaren. Instagram daarentegen krijgt steeds meer gebruikers. Dat zou een mooie vervanger kunnen zijn.’

Nieuwsgierigheid

Renate merkt dat Facebook bijdraagt aan de binding tussen gemeenteleden. ‘Op zondag sta je na de dienst bij de koffie vaak met dezelfde mensen te kletsen. Door Facebook weten gemeenteleden veel meer van een grotere groep mensen en maak je gemakkelijker een praatje. Pasgeleden heeft een groep een reis naar Roemenië gemaakt. Vooral oudere mensen geven aan het mooi te vinden dat ze daar iets van kunnen zien op Facebook. Voor nieuwe gemeenteleden is Facebook ook handig; het maakt dat ze sneller andere leden leren kennen. Eigenlijk zorgt het voor een soort positieve nieuwsgierigheid.’

‘Twitter is wat minder populair geworden
de laatste jaren’

Ook van buiten de gemeente zijn er goede reacties. ‘Ik merk soms dat vrienden van vrienden reageren: wat een leuke kerk! En door Facebook hebben we ook meer contact met de GKv in Dalfsen. We delen elkaars berichten.’

91

Hoe druk Renate ook met sociale media is, voor haar staat vast dat persoonlijk contact het belangrijkste is. In de powerpointpresentatie wordt dat met een Bijbeltekst benadrukt: Paulus schrijft in Romeinen 1:11 dat hij ernaar verlangt om de mensen in Rome persoonlijk te ontmoeten.

Volgens Renate is het bovendien essentieel om je ervan bewust te zijn dat er ook mensen zijn – meestal ouderen – die géén sociale media gebruiken. ‘Je moet hen niet buitensluiten. Facebook is daarom bij ons nooit het enige medium. Neem de foto’s van de Roemeniëreis: die hebben we voor aanvang van de kerkdienst ook laten zien op het scherm.’

Toch kunnen oudere gemeenteleden je soms verrassen, heeft Renate ervaren. ‘Ons oudste gemeentelid deelde onlangs op Facebook een leuk bericht: “Aan het niksen en dat mag als je 91 bent. Ben dankbaar bij deze kerk te horen.” Dat is echt bijzonder.’

Socialemediatips van Renate Mol

• Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden. Leer van andere kerken.
• Maak een planning, waarin je zet wat je wanneer kunt posten. Dat geeft structuur en rust.
• Investeer in het informeren van je gemeente. Dat zorgt voor draagvlak en maakt dat gemeenteleden je van content voorzien.
• Zorg ervoor dat je met meer mensen de sociale media beheert, zodat je elkaar kunt vervangen.
• Een visie ontwikkelen? Laat je inspireren door de powerpointpresentatie van de gemeente: zie www.ngkdalfsen.nl, onder ‘Downloads’.

‘Kerk-zijn online’ adviseert en inspireert

‘Sommige kerken zijn enthousiast en professioneel met sociale media bezig. Andere zijn er nog niet mee begonnen en vragen zich af: is onze website niet voldoende? De meeste kerken zitten daar ergens tussenin.’ Dat zegt Erjan van der Linde, missionair consulent en betrokken bij de projectgroep Kerk-zijn online. De organisatie adviseert kerken die op internet (beter) zichtbaar willen zijn, onder meer door het houden van inspiratieavonden door het hele land.

Erjan vindt het belangrijk dat gemeenten internet en sociale media inzetten. ‘Mensen die geïnteresseerd zijn in de kerk, kijken eerst online. Pas daarna maken ze fysiek de stap naar de kerk. Wees daarom present op internet en vertel wie je als kerk bent. Dat willen mensen graag weten.’

Gemeenten hebben momenteel veel vragen over de nieuwe privacywet, merkt Erjan, maar ze worstelen ook met andere vraagstukken. ‘Ze stellen vragen als: hoe nadrukkelijk evangeliseren we online? En hoeveel Bijbelteksten plaatsen we? Kerkenraden vragen zich ook af in hoeverre ze verantwoordelijk zijn voor de Facebookpagina die door een individueel gemeentelid wordt bijgehouden.’

De inspiratieavonden van Kerk-zijn online worden positief ontvangen. ‘Meestal zijn er 45 à 50 deelnemers per avond’, vertelt Erjan. ‘Dat zijn vaak webmasters of leden van communicatieteams. Soms kerkenraadsleden of predikanten.’

In het verleden werden vaak lezingen gehouden, maar de laatste inspiratieavonden (op 30 oktober en 21 november) hadden een praktische en interactieve opzet. Erjan: ‘Het werkthema was: vernieuw je website en sociale media. In groepjes hebben deelnemers elkaars websites doorgenomen. Daarna kregen ze adviezen van specialisten. Een terugkerend advies was: maak van je website de online basis en laat de sociale media daarnaar verwijzen. En: gebruik naast Facebook ook Instagram. Er is vrolijk aan websites geklust en de gesprekken waren levendig. Hier doen we het als projectgroep voor!’