Leven met minder
- Achtergrond
- Reportage
- Thema-artikelen
Hoe ziet je leven eruit als je het ineens met minder wilt of moet doen? Jaap en Gea, Arend, Gijsbert en Karin vertellen over hun leven met minder inkomen, materie of mogelijkheden.
Jaap Boersma en Gea Overweg zijn de initiatiefnemers van eetcafé Eetze in IJsselmuiden (sinds 2014). Eetze is ontstaan uit hun persoonlijke overtuiging en idealen als christen. Meer informatie over hun werk is te vinden op eetze.nu.
In 2014 maakten Gea en Jaap de balans op. Het was het jaar waarin ze hun 25-jarig huwelijksfeest vierden en beiden 50 werden. ‘We vroegen ons af: is dit het leven dat bij ons past? Of beter nog: dat God van ons vraagt?’ Het werd al snel duidelijk dat het tijd was het roer om te gooien.
Dilemma

Jaap en Gea verkochten hun huis en kochten een boerderij waarin appartementen komen voor mensen die baat hebben bij gezamenlijk wonen.
‘Evenals Gea had ik een zinvolle maatschappelijke functie’, vertelt Jaap. ‘Maar toen ik weer eens ’s avonds de straat in kwam rijden na een lange werkdag vroeg ik me af: wie wonen hier eigenlijk in de straat?’ Gea werkte als manager in de jeugdhulpverlening. ‘Vanachter de computer maakte ik beleid, zocht ik vrijwilligers en pleeggezinnen, maar mijn dagelijkse leven stond daar zo ver van af. Het werd een innerlijk dilemma.’ Ze wilden er vooral voor de buurt zijn. Daarop besloten ze dat Jaap ontslag zou nemen.
Confronterend
Ze startten met open maaltijden in hun woonkamer in IJsselmuiden. Het begon met zo’n tien mensen, maar inmiddels komen er zo’n zeventig mensen en vinden de maaltijden plaats in een oude basisschool. ‘Eetze is open voor iedereen. Er komen nieuwe Nederlanders, mensen uit de buurt, gezinnen met kinderen en alleenstaanden.’ Jaap: ’Als je je realiseert hoe belangrijk relaties zijn, dan is het samenbrengen van mensen via een maaltijd een goede en laagdrempelige manier. Wij zijn geen hulpverleners, maar willen een plek bieden waar je jezelf kunt zijn.’
Niet iedereen in hun omgeving begreep de keuze van Jaap en Gea. ‘Misschien vonden ze onze keuze confronterend’, vertelt Gea, ‘of deed het ook een appèl op hun geweten. We zijn overtuigd dat onze manier van leven heel erg past bij wat God van christenen vraagt, maar we willen niet drammen.’
Geloofwaardig
Ook voor hun zes kinderen had de keuze grote gevolgen. Gea herinnert zich dat de oudste twee zich in die periode afzetten tegen de kerk en het geloof. ‘Dat zette ons ook aan het denken. In hoeverre ben je als ouders geloofwaardig als je wel van alles roept, maar er niet naar leeft? Ze zeggen nu dat we in elk geval leven naar onze overtuigingen.’
Met minder financiële zekerheden moeten Gea en Jaap andere keuzes maken. ‘We leven erg sober, zo hebben we onder andere bijna alle abonnementen opgezegd’, vertelt Gea, ‘maar het is heel bijzonder om te merken hoeveel je van mensen krijgt. Je mag dan bijvoorbeeld iemands auto lenen. We zijn niet zielig, sterker nog: we voelen ons vreselijk rijk.’ Jaap vult aan: ’Parallel aan ons verlangen om meer te betekenen voor onze buurt, wilden we ook minder gaan consumeren. Dus dat sloot eigenlijk heel goed aan.’
Begrip
Na vijf jaar is Eetze een begrip in IJsselmuiden. Ook de gemeente Kampen ziet de waarde van het buurtinitiatief. Jaap: ‘Steeds vaker hoorden we van bezoekers dat ze wel een poosje wilden meeleven in ons gezin. We zijn hierover in gesprek gegaan met de gemeente en na twee jaar is het zover dat we een boerderij hebben kunnen kopen waarin appartementen komen voor mensen die baat hebben bij gezamenlijk wonen.’
Het geloof van Gea en Jaap heeft de afgelopen jaren een ontwikkeling doorgemaakt. ‘Voorheen leefden we een beetje in ons eigen kerkelijke kringetje. Nu staan we veel meer in relatie met mensen van heel verschillende achtergronden. We hebben ontdekt dat Gods liefde er voor iedereen is en hopen op deze manier zijn ambassadeurs te zijn.’
Gijsbert Schutten en Karin Prins wonen sinds twee jaar met hun jonge kinderen Juliëtte en Berend in een tiny house op een stuk braakliggend terrein in Nieuwegein. Een tiny house is een piepkleine zelfgebouwde woning. Benieuwd naar hoe Gijsbert en Karin wonen? Kijk op www.dromenoverfrankrijk.nl.
‘We woonden in een flat in Zeist. Toen onze oudste werd geboren, vroegen mensen ons: wanneer gaan jullie verhuizen? Die vraag kregen we nog vaker toen onze tweede zich aandiende. Maar wij wilden helemaal niet groter. In plaats van groter en meer, wilden we juist kleiner en minder.’
Oergevoel
‘Karin ontdekte de tinyhousebeweging en naarmate we ons hier meer in verdiepten, werden we steeds enthousiaster. We wilden een vrijer leven voor onszelf creëren, waarin we niet gebonden zijn aan een huis of hypotheek. We besloten om naast ons werk in de weekenden ons eigen huisje te bouwen. In die periode deden we afstand van een heleboel spullen. We zijn best bewaarderig, maar als je weinig ruimte hebt, moet je keuzes maken. Je eigen huis bouwen, geeft een soort oergevoel. Je kunt het helemaal maken zoals bij jou past. We hadden ons huis inmiddels in de verkoop en na een jaar werken was het zo ver dat we in ons tiny house konden gaan wonen.’
Rentmeesterschap
‘Er zijn weinig plekken in Nederland waar je permanent kunt wonen in een tiny house: we moeten eind dit jaar hier weg. Je moet wel tegen deze onzekerheid kunnen. Onze oudste gaat inmiddels naar school, daarom zoeken we een plek waar we minstens vijf jaar mogen blijven.
Waar we vroeger heel anoniem in een flat met wel vijfhonderd mensen om ons heen woonden, wonen we nu in een gemeenschap met negen huisjes en hebben we veel meer contact. Volgens mij is deze manier van leven meer zoals het bedoeld is. Deze levensstijl komt niet expliciet voort uit onze christelijke overtuiging, maar sluit wel aan bij het idee van rentmeesterschap: Wat is het doel van je leven? Hoe ga je om met de aarde? Hoe besteed je je tijd? Ons huis is deels zelfvoorzienend door zonnepanelen, een composttoilet en een plantenfilter.’
Inleveren
‘Natuurlijk hebben we wel iets moeten inleveren qua comfort. Zo hebben we geen vaatwasmachine en geen cv. In de winter sta je dus, voor de kachel op stoom is, ’s ochtends je brood te smeren met een muts op je hoofd. Volgens mij is het goed om jezelf regelmatig af te vragen: maak ik mijn eigen keuzes of leef ik volgens de normen van mijn omgeving?’
Arend van Faassen heeft ernstig hersenletsel door een verkeersongeval. Hij schildert, vilt en bewerkt speksteen.
Soms is de keuze om met minder te leven niet vrijwillig. Zoals bij Arend. Twaalf en een half jaar geleden werd hij aangereden door een bus. De spiegel van de bus klapte hard tegen zijn achterhoofd en liet hem achter met ernstige tinnitus.
Re-integreren
‘Ik was fulltime docent op het VMBO, zat in de kerkenraad, was voetbaltrainer en we hebben zeven kinderen. Ik was altijd bezig. Het ongeluk zette mijn leven op zijn kop. De eerste twee jaar was het nog niet duidelijk wat ik precies mankeerde. Ik probeerde te re-integreren, maar het ging helemaal niet. Ik werd gek van de tinnitus. Ik werd opgenomen op een PAAZ-afdeling, maar daar zei een arts: jij hoort hier helemaal niet, volgens mij heb je hersenletsel. Mijn vrouw is mijn mantelzorger geworden.’
Creatief
‘Doordat ik regelmatig wegraak, moet er altijd iemand bij me in de buurt zijn. Als ik mijn kinderen en kleinkinderen wil zien, moet ik dat zo plannen dat ik genoeg gelegenheid heb om te rusten. Toch heb ik ook nieuwe dingen mogen ontdekken. Ik ben nu veel creatief bezig. Ik schilder, vilt en bewerk speksteen. Als je me voor het ongeluk gevraagd had: teken een boom, dan had ik een bruine stam en een groen rondje getekend. Nu weet ik dat geen enkele boom bruin is. Ik geniet veel meer van de natuur. Dingen die me eerst helemaal niet opvielen, zie ik nu wel. Ik fiets op een driewieler en dat gaat niet zo snel, maar daardoor zie ik veel meer.’
Geloof
‘Ook mijn geloof is belangrijker geworden. Toen ik helemaal in de put zat op de PAAZ-afdeling haalde een verpleegster die een christelijke achtergrond had het Bijbelgedeelte over Elia aan, waarin Elia tegen God zegt: “Laat mij maar sterven.” God zegt dan: “Nee, hier heb je brood en water. Ik wil dat je naar de berg komt. Ik heb nog een taak voor jou.” Ik weet niet precies wat Gods bedoeling is met mijn leven, maar als het genoeg was geweest, dan was de klap wel zo hard geweest dat ik er niet meer was. Ik ben er nog.’
Annemarie van den Berg-Nap is journalist en cultureel antropoloog.