Column: Oude kerken
- Column
Menig lezer van dit blad zal tijdens de zomervakantie weleens een kerk binnenlopen. Omdat pa weer zo nodig een oude kerk moet zien. Om even te genieten van koelte, rust en schoonheid. Om te zien hoe medegelovigen elders hun verering van God vormgeven. Of om zelf een kaars te branden en te bidden.
Ik vermoed zelfs dat dit gebruik onder leden van kleine gereformeerde kerken nog geliefder is dan elders. Geen wonder ook. Thuis hebben we meestal niet zo’n mooi gebouw. Hoe zwak je gevoel voor liturgie ook is ontwikkeld, hoe gewend je ook bent geraakt aan een ordinaire preekschuur – goede architectuur doet iets met je. Ze maakt de hemel voelbaar. En al helemaal als de ruimte ademt dat ons vele heiligen zijn voorgegaan.
Goede architectuur doet iets met je
COVID-19 maakt dat allemaal nog extra voelbaar. Dat we niet kunnen samenkomen, is een gemis. Natuurlijk kan het ook anders, online, kleiner en praktischer. Losser georganiseerde kerken waren afgelopen maanden in het voordeel. Zij zijn sterker in hun focus op andere dimensies van het geloof. Maar ook onder hen veel mensen die het heerlijk vinden om God te zoeken in een grote, oude ruimte die daarvoor gebouwd is.
Zeker, grote godshuizen zijn ook gevaarlijk. Dat ervaart elke bezoeker van Rome die ziet hoe de kerk zich de communicatie van macht van het Romeinse rijk eigen heeft gemaakt: ‘Hier moet je zijn. Dit is het centrum van de wereld!’ Maar toch: wat is het heerlijk te verkeren in een gebouw dat in alles uitstraalt dat God de eer geven het belangrijkste is wat je hier op aarde kunt doen. Waarvoor kosten noch moeiten zijn gespaard. Dat het centrum vormt van stad of dorp.
Bij alle overleg met kerken heeft het de afgelopen maanden aan dat besef toch wel ontbroken. Dat godsdienstvrijheid er niet allereerst is om mensen in de beleving van hun geloof de ruimte te geven, maar vooral om Hem te eren zonder wie overheid en burger geen stap kunnen zetten: de Schepper, Bevrijder en Heler!
Koert van Bekkum is hoogleraar Oude Testament aan de ETF Leuven; hij doceert ook aan de TU Kampen.