‘Ik ben de stam’

Simon Kadijk | 11 december 2015
  • Woordzoeker

Jezus zei tegen zijn leerlingen: ‘Ik ben de stam van Gods druivenplant en jullie zijn de takken. God zelf is de tuinman.’
(Johannes 15:1, Bijbel in Gewone Taal)

De Bijbel in Gewone Taal (BGT) laat je soms even schrikken. Zo vergaat het mij althans. Je raakt gewend aan de taal van de Bijbel in een bepaalde vertaling. Als het er dan opeens in gewone dagelijkse taal staat, geeft dat soms een heel andere kijk op de tekst. Soms verfrissend, maar soms ook confronterend. Ook op onze tekst valt opeens nieuw licht.

(beeld CecileOSaveurs/Pixabay)

(beeld CecileOSaveurs/Pixabay)

In de BGT-vertaling van onze tekst staat de zin: ‘en jullie zijn de takken’. Deze woorden ontbreken in de grondtekst, maar ze zijn wel zo bedoeld. Dat blijkt in vers 5, waar het wel expliciet staat.

Deze manier van vertalen is kenmerkend voor de BGT. Men brengt zaken onder woorden die niet direct letterlijk geschreven zijn, maar wel bedoeld zijn. Dat verhoogt de leesbaarheid voor kinderen en mensen die minder geoefend zijn in het lezen van teksten. Ze kunnen beter de BGT lezen dan een kinderbijbel.

Eenheid

Johannes begint zijn evangelie met: ‘In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God.’ Even verderop schrijft hij: ‘Niemand heeft ooit God gezien, maar de enige Zoon, die zelf God is, die aan het hart van de Vader rust, heeft Hem doen kennen.’ Het thema van het evangelie van Johannes is: Jezus is de Zoon van God en dus zelf God.

In Johannes 8:58 schrijft Johannes dat Jezus Abraham heeft gezien: ‘Waarachtig, Ik verzeker u: voordat Abraham geboren werd, ben Ik.’ Ik ben, dat is de naam van de God: Ik ben die Ik ben. Juist in het evangelie van Johannes wordt de eenheid tussen Jezus en God de Vader benadrukt. Alleen in dit evangelie horen we Jezus telkens zeggen: ‘Ik ben’. Bijvoorbeeld in onze tekst: ‘Ik ben de stam van Gods druivenplant.’

Zeven

Zeven is een getal dat in de Openbaring aan Johannes een grote rol speelt. In zijn evangelie zit dat getal ook, maar dan meer verborgen. In een vorige bijdrage aan Woordzoeker (OnderWeg nummer 15) heb ik aandacht gevraagd voor de wijze waarop Johannes de zeven wondertekenen van Jezus beschrijft, opdat we geloven en zodoende leven!

Hoe bijzonder is het dan om te zien dat Johannes ook precies zeven uitspraken van Jezus vermeldt die beginnen met ‘Ik ben’: Ik ben het brood dat leven geeft (6:35); Ik ben het licht voor de wereld (8:12); Ik ben de deur voor de schapen (10:7); Ik ben de goede herder (10:14); Ik ben de opstanding en het leven (11:25); Ik ben de weg, de waarheid en het leven (14:6), en ten slotte: Ik ben de ware wijnstok (15:1).

Dat woordje ‘ware’ ontbreekt in de BGT. Dat wil zeggen: de BGT heeft niet ‘ware druivenplant’, maar ‘Gods druivenplant’. Want wat is nu ware? Is het niet dat Jezus bedoelt: Ik ben de nieuwe levenskrachtige aanplant van God, die welig tiert en vrucht zal dragen? Zo gek is die ‘vertaling’ dus niet! Die ware druivenplant is waar, omdat het Gods druivenplant is.

Kana

De zeven wondertekenen begonnen met de bruiloft te Kana waar water wijn werd. De uitspraken met ‘Ik ben’ eindigen met de druivenplant. Van druiven wordt wijn gemaakt. Zo is deze Ik ben-uitspraak over de druivenplant verbonden met het wonderteken van de verandering van water in wijn. Wij zijn de takken van de druivenplant, Christus. Als we verbonden blijven met Christus, zullen we veel vrucht dragen; dan wordt de grootheid van de Vader zichtbaar (Johannes 15:8).

Om over na te denken

  • Wat vind je van de BGT en waarom? Waarvoor zou je hem (niet) gebruiken?
  • De andere zes Ik ben-uitspraken zijn ook te koppelen aan een wonderteken: de zoon van de hoveling, de genezing te Betesda, Jezus loopt over het meer, de broodvermenigvuldiging, de genezing van de blindgeborene en de opwekking van Lazarus. Welke koppels vind je en wat leer je daarvan?
Over de auteur
Simon Kadijk

Simon Kadijk heeft theologie gestudeerd en is directeur van Donatus Verzekeringen. Hij is lid van de NGK.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief