Jongeren helpen om verbindingen te maken

Anko Oussoren | 9 juli 2016
  • Jeugdwerk

Jongeren beleven het leven gefragmenteerd. Hun leven speelt zich af in verschillende rollen, binnen verschillen groepen in een netwerkcultuur. Ze vormen zelf een constant middelpunt, terwijl de omgeving verandert. Gebeurtenissen zien ze vooral als losstaande situaties en ze zoeken naar een manier om daarmee om te gaan. Hoe kunnen we hen helpen om de juiste verbindingen te maken?

‘Jongeren kunnen zich slecht focussen, abstract denken is een uitdaging en extreme meningen, die emotioneel worden verwoord en verdedigd, overheersen hun denkbeelden. Dit gedrag is het gevolg van het feit dat jongeren gefragmenteerd leven.’ Dit citaat komt uit een artikel dat ik onlangs las. Het artikel werd breed gedeeld op sociale media en er ontstond wat discussie over onder jeugdwerkers. Het artikel wekt de indruk dat dit gefragmenteerde leven nieuw is, en het gevolg van de hedendaagse netwerksamenleving.

Nu speelt de tijd waarin wij leven zeker een rol, maar het is niet nieuw. Vijftien jaar geleden werd hetzelfde over de toenmalige generatie jongeren gezegd. Waar vroeger het leven veel meer gezien en beleefd werd als een geheel, is die eenheid tegenwoordig zoek. Dit leidt tot onrust en radicaliteit.

Het is een tendens die breed in de samenleving optreedt, maar bij jongeren nog beter zichtbaar wordt, omdat de gefragmenteerde samenleving bij hen een versterkende factor is in de ontwikkelingsfase waarin ze zitten. Hun hersenen zijn nog in ontwikkeling. In de adolescentie leren ze gaandeweg allerlei nieuwe vaardigheden, zoals omgaan met abstracte begrippen en symbolen, redeneren, oordeelsvorming en plannen. Pas als ze halverwege de 20 zijn kun je ervan uitgaan dat jongeren deze vaardigheden beheersen. Vóór die tijd versterkt een gefragmenteerd leven hun moeite met focussen en abstract denken.

Defragmenteren

Bij de term ‘gefragmenteerd’ moet ik denken aan de harde schijf in mijn computer, die ik regelmatig moet defragmenteren. Als gevolg van fragmentatie – het verspreid raken van een bestand over meerdere fragmenten op de harde schijf – moet de harde schijf meer werk verrichten, waardoor de computer langzamer wordt. Door te defragmenteren worden bestanden waarvan de verschillende clusters niet netjes na elkaar op de schijf staan, weer bij elkaar gezet. Hierdoor werkt de computer weer sneller.

Dit beeld kan ons helpen als we nadenken over het leven van jongeren in de verschillende groepen en netwerken. Als jeugdwerkers kunnen we jongeren helpen om al de onderscheiden gebeurtenissen die ze meemaken bij elkaar te brengen. We kunnen hen helpen om daarin verbanden te leggen, iets waar ze op zichzelf minder goed toe in staat zijn. Als ze hierbij niet geholpen worden, bestaat de kans dat ze zich (uiteindelijk) terugtrekken binnen een eigen groep waarin ze zich veilig voelen, zonder dat ze nog het gesprek aangaan met mensen die anders denken of zijn.

Los zand

Jongeren willen graag geholpen worden in hun zoektocht. Dat vraagt van jeugdwerkers in de kerk creativiteit, vrijheid en de moed om dicht bij jongeren te komen. Misschien is het goed om daarbij in eerste instantie los te komen van allerlei activiteiten die op dit moment in het kerkelijke jeugdwerk worden georganiseerd. Het zou zomaar kunnen dat we op dit moment in het jeugdwerk de fragmentatie juist bevorderen, bijvoorbeeld door van alles voor hen te organiseren zonder dat er een duidelijk verband bestaat tussen de verschillende activiteiten. Door goed na te denken over hoe we de verschillende activiteiten (jeugdclub, catechese, jeugddienst enzovoort) op elkaar af kunnen stemmen, bouwen we aan een samenhangend geheel. Zo voorkom je los zand en ontstaat een bouwwerk dat de afzonderlijke fragmenten voor jongeren juist verbindt.

Dagelijks leven

Het is dus belangrijk om de verschillende activiteiten op elkaar af te stemmen, maar even noodzakelijk is het dat we binnen alle activiteiten zoeken naar de verbinding met het dagelijks leven van de jongeren. Zelfs al is er verbondenheid tussen de verschillende activiteiten binnen de kerk, als er geen verbondenheid is met hun dagelijks leven zal het jeugdwerk de fragmentatie nog steeds bevorderen. Laten we jongeren uitdagen om een samenhangend leven te leiden, waarbij we als jeugdwerkers zoeken naar de samenhang die we vanuit Gods verhaal ontvangen.

Op die manier zorgen we ervoor dat jongeren gaan nadenken over de belangrijke levensvragen. Creëer daarom binnen de verschillende activiteiten momenten waarop jongeren de ruimte krijgen om vragen te stellen. Laten we daarbij niet te snel antwoorden geven aan jongeren. Eén van de kritiekpunten van de jongeren op de kerk is dat er vaak veel angst ontstaat als jongeren vragen stellen. Twijfel en onzekerheid mogen blijkbaar niet bestaan. Geef jongeren daarentegen het gevoel dat ze niet alleen staan in hun vragen. Want jongeren kunnen beter leven met onbeantwoorde vragen die ze open en eerlijk mogen stellen, dan met verkeerde antwoorden die twijfel en onzekerheid zo snel mogelijk willen onderdrukken.

Verbinding maken

  • Jeugdwerkers kunnen jongeren helpen om de verschillende gebeurtenissen die ze meemaken bij elkaar te brengen.`
  • Het zou zomaar kunnen dat het jeugdwerk de fragmentatie bevordert door van alles te organiseren zonder dat er een duidelijk verband is tussen de verschillende activiteiten.
  • Jongeren kunnen beter leven met onbeantwoorde vragen die ze open en eerlijk mogen stellen, dan met verkeerde antwoorden die twijfel en onzekerheid zo snel mogelijk willen onderdrukken.

Agenda

  • 021436 Jeugdwerk foto Agenda23 – 29 juli: Zomerconferentie New-Wine. Het thema voor dit jaar is: eenheid. Zie www.zomerconferentie.new-wine.nl.
  • 28 juli – 3 augustus: Teenstreet. Vierduizend tieners uit heel Europa komen samen voor aanbidding, Bijbelstudie. sport en natuurlijk een hoop lol. Zie www.teenstreet.de/nl/home.html.
  • 10 november: Nieuwe studiedag over het thema Re-search & Re-act. Meer informatie volgt.

Media/tips

Met bijdragen van Paul Smit en Karen Scheele (NGJ).

Over de auteur
Anko Oussoren

Anko Oussoren is adviseur bij het Praktijkcentrum van de GKv.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief