Column: Alternatieve feiten
- Column
Sinds kort kennen we een nieuw begrip: alternatieve feiten. Ook in de gereformeerde gezindte komen veel alternatieve feiten voor. Ik geef één voorbeeld van een dossier dat ik goed ken.
Het boek Zonen & dochters profeteren en het deputatenrapport M/V en ambt stellen op basis van exegese dat de zogenoemde zwijgteksten niet doorslaggevend zijn. Sommige scribenten zijn het hier niet mee eens en menen dat de teksten van Paulus ‘buitenspel’ worden gezet en dat ‘het Woord’ niet blijft staan (en vergelijkbare formuleringen). Wat is er aan de hand? Om te beginnen is er verschil van mening over de interpretatie van deze teksten: over de context, de betekenis van de Griekse woorden en de toepassing voor vandaag. Ook is er verschil van inzicht in welke teksten wel en welke geen rol spelen. Daar hoeven we niet van wakker te liggen. Dat gebeurt vaak in de gereformeerde traditie. Er is maar één weg om verder te komen: een respectvolle dialoog.
De duiding op ‘hoger niveau’ creëert alternatieve feiten die een eigen leven gaan leiden
Maar deze dialoog wordt vaak nauwelijks gevoerd. Het verschil van mening wordt op een ‘hoger niveau’ geduid. Er wordt een oordeel gegeven over de opponent: dat is iemand die een opvatting van Paulus buitenspel zet. Tegelijkertijd wordt deze gediskwalificeerd: iemand die het Woord niet laat staan mag volgens onze regels niet aan het gesprek deelnemen. De duiding op ‘hoger niveau’ creëert alternatieve feiten die een eigen leven gaan leiden. Ze zijn desastreus: ze zaaien wantrouwen en oogsten verdeeldheid. In feite zijn ze een greep naar de macht: uit angst, onkunde, onvermogen of wat dan ook.
Discussies over onderwerpen als m/v en ambt, homoseksualiteit, schepping en evolutie, en de GTU zijn lastig. Het is verdrietig dat alternatieve feiten zo gemakkelijk een rol spelen. Van alle partijen wordt gevraagd de ander maximaal recht te doen. Dat vraagt een luisterhouding. En als ik dat schrijf, ga ik twijfelen aan mezelf: is deze column een feit, een alternatief feit, of een alternatief feit over een alternatief feit?
Maarten Verkerk is onder meer bijzonder hoogleraar filosofie aan de TU Eindhoven en de Universiteit Maastricht.