Hij > ik

Maurits Oldenhuis | 10 juni 2017
  • Eyeopener

‘Hij moet groter worden en ik kleiner.’
(Johannes 3:30)

Hij groter dan ik. Het ziet eruit als een formule. Een goede formule brengt een grotere werkelijkheid terug tot de essentie. In één oogopslag zie je waar het om gaat. ‘Hij > ik’ is de formule die de essentie beschrijft van het leven van al Jezus’ volgelingen.

De woorden zijn van Johannes de Doper. Op een dag komen zijn leerlingen bij hem en ze beklagen zich over het feit dat er meer mensen naar Jezus en zijn leerlingen toe gaan om zich te laten dopen. Laat je dit zomaar over je kant gaan, Johannes? Maar Johannes reageert door te zeggen dat dit precies de bedoeling is. Jezus is de messias en Johannes is voor Hem uit gezonden. In reactie op zijn verkondiging gaan de mensen naar Jezus toe. Dat is precies de bedoeling. Hij moet groter worden en ik kleiner.

Waardering

(beeld pytyczech/123rf.com)

(beeld pytyczech/123rf.com)

Kleiner worden. Dat is nogal een dingetje voor ons, autonome en eigengereide mensen die we zijn. Hoe reageren wij doorgaans als er iemand in ons vaarwater komt? Een collega gaat er op het werk vandoor met het goede idee dat oorspronkelijk bij jou vandaan kwam. In de kerk krijgt iemand anders waardering voor een inzet die jij al sinds jaar en dag laat zien. Een andere kerk in je woonplaats trekt meer jongeren en gezinnen dan jouw eigen gemeente. Zulke dingen accepteren we niet makkelijk. Niet dat je er meteen iets van zegt of mee doet, maar het steekt wél. Waarom word ik niet gezien? Krijg ik wel de waardering waar ik recht op heb?

Dergelijke overwegingen komen we bij Johannes de Doper niet tegen. Het is alleen maar goed dat het zo gaat, maakt hij zijn leerlingen duidelijk. Jezus moet groter worden en ik kleiner. Prima als ik naar de achtergrond verdwijn. Dat is geen bescheidenheid van Johannes, maar geloof. Geloof dat op deze manier en niet anders zijn leven tot vervulling komt en beantwoordt aan Gods bedoeling. Als gezondene voor de messias uit wil Johannes maar één ding: mensen bij Jezus brengen. Nu komen ze in groten getale naar Jezus toe. ‘Dat vervult mij met grote vreugde’, zegt Johannes.

Best man

Hoe kijk je naar jezelf? Wie ben je en waarom ben je op aarde? Johannes laat daar geen onduidelijkheid over bestaan: ik ben er om mensen te binden aan Jezus. Ik ben blij als dat gebeurt. En hij gebruikt een prachtig beeld. Denk aan de vriend van de bruidegom, zegt hij. De getuige, de ceremoniemeester – in de cultuur van toen was dat degene die het dichtst bij de bruidegom stond. De best man zeggen ze in Engeland en Amerika. Hij begeleidt zijn vriend, de bruidegom, brengt hem bij diens bruid, staat zelfs op wacht gedurende de huwelijksnacht.

Als ’s morgen de bruidegom als getrouwd man uit de slaapkamer komt, zit het werk van de vriend werk erop. Hij is blij dat de bruidegom zijn bruid heeft getrouwd. Niets vervult hem met grotere vreugde. Johannes ziet zichzelf als die best man. Zijn vreugde is compleet als mensen verbonden raken met Jezus. Hij moet groter worden en ik kleiner.

Johannes de Doper is natuurlijk uniek, maar kunnen wij, die net als Johannes in Jezus de messias van de wereld zien, hetzelfde opbrengen als hij: de best man zijn van Jezus? Niet de mensen aan jezelf willen binden, maar aan Jezus? Blij zijn als dat gebeurt, ook al verdwijn jijzelf daarmee naar de achtergrond?

Coulissen

Er komt veel mee in dit korte Bijbelvers. Soms vind je teksten in de Bijbel waarin in weinig woorden een hele wereld mee komt. Dit is er één van. Laat dit een tekst zijn die jouw en mijn leven vandaag op formule brengt. Hier wordt jou, mij, ons, als volgelingen van Jezus of als kerk die zijn naam draagt, de essentie van ons bestaan aangereikt: Hij moet groter worden en ik kleiner. Hij > ik. Het is niet erg dat ik naar de achtergrond verdwijn of wij samen, als Jezus maar meer op de voorgrond komt te staan.

Wie ben je en waarom ben je op aarde?

Johannes de Doper wordt wel de laatste profeet van het Oude Testament genoemd. Het is alsof op dit moment in hem het hele Oude Testament, heel de wet en de profeten, een stap opzij doet om ruimte te geven aan Jezus uit Nazaret, om de weg vrij te maken voor Hem en zelf achter de coulissen te verdwijnen. In zekere zin komt in Johannes’ woorden precies naar voren wat in heel de Bijbel, in alles wat geschreven is en nog geschreven gaat worden, in alle levens die geleefd zijn en nog geleefd gaan worden, gecommuniceerd wil worden: Hij > ik. Hierom ben jij en ben ik in de wereld. Zo zullen wij samen kerk zijn: Hij moet groter worden en wij kleiner.

Gestempeld

Hoe zou dat eruit kunnen zien anno 2017, in ons leven achter Jezus aan? Ik benoem dat als volgt: minder ego, meer Jezus. Niet dat ik het al gegrepen heb, zou ik haast met Paulus willen zeggen, maar ik strek me er wel naar uit. Ik merk hoe makkelijk het wordt omgedraaid, om te beginnen door mezelf: meer ego, minder Jezus. Hoe reageer ik als mensen aangeven dat ze bij iemand anders of in een andere kerk meer worden aangesproken in hun geloof? Wat voel ik als er minder naar mij zou worden geluisterd, als er minder gedaan zou worden wat ik denk dat goed is? Minder ego, meer Jezus – het is nooit een gepasseerd station, voor mij niet tenminste.

Wat zou er allemaal in gang worden gezet als dit de formule wordt waaraan gelovigen in de wereld van vandaag herkenbaar zijn? Als gesprekken op kerkenraden en onder gemeenteleden hierdoor gestempeld zouden worden? Minder ego, meer Jezus. Gebeurt dat, als de dingen spannend worden? Als het eropaan komt te bepalen wat we gaan doen en welke kant we op gaan? Minder ego, meer Jezus. Laat dat de uitstraling zijn van huwelijken en relaties. Laat dat de sfeer bepalen die er hangt in een gemeente, en het klimaat in gezinnen – hoe ouders omgaan met hun kinderen en wat kinderen leren van hun ouders: Hij > ik! Laat dat de manier zijn waarop ouderlingen in geestelijk opzicht zorgen voor gemeenteleden, waarop ze in gesprek gaan, waarop ze bemoedigen en ook voorgaan: Hij moet groter worden en ik kleiner.

Ik hoop dat het zo een woord mag worden om uit te leven. Een zin om je voortdurend te binnen te brengen. Begin er daarom mee om het een gebed te laten zijn, vurig en verlangend: Heer, geef het mij, geef het ons, dat het zichtbaar wordt in mijn, in ons bestaan: minder ego, meer Jezus. Hij moet groter worden en ik kleiner. Want Hij > ik!

Om over na te denken of in praktijk te brengen

1. Herken je bij jezelf of bij anderen die verongelijktheid als je naar je eigen idee aandacht of waardering tekortkomt? Waar komt dat mechanisme vandaan, denk je?

2. Kijk eens naar je eigen leven, naar je bezig zijn als kerk of naar wat je andere christenen en kerken ziet of hoort doen. Waar zie je momenten, flitsen of situaties waarin de formule ‘Hij > ik’ zichtbaar wordt? Welke bemoediging gaat daarvan uit?

3. Bedenk samen of overweeg voor jezelf wat er ten goede zou veranderen, of welke verdieping het zou geven, als Johannes’ woorden het motto worden waaruit wordt geleefd, kijkend naar (maak eventueel een keuze):

  • hoe de ene kerk omgaat met de andere,
  • hoe gemeenteleden onderling met elkaar omgaan,
  • hoe liefdespartners met elkaar omgaan in hun huwelijk of relatie,
  • hoe ouders omgaan met hun kinderen,
  • hoe kinderen omgaan met hun ouders (ook de al volwassen kinderen!),
  • hoe gesprekken worden gevoerd in de gemeente,
  • hoe pastorale gesprekken worden gevoerd.

4. Neem je voor (eventueel met gebruikmaking van bovenstaande relaties of situaties) om gedurende een week (om te beginnen) elke dag heel bewust iets te zeggen of te doen dat voortvloeit uit de formule ‘Hij > ik’. Houd voor jezelf bij wat er gebeurt, in het contact met de ander, maar ook wat er gebeurt bij jezelf.

Over de auteur
Maurits Oldenhuis

Maurits Oldenhuis is predikant van de GKv Bergschenhoek.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief