De ene kring is de andere niet

Jan Kas | 6 januari 2018
  • Reportage
  • Thema-artikelen

De ene kring is de andere niet. Drie praktijkervaringen, in Wageningen, Schildwolde en Maastricht.

Wageningen

‘Kringen zijn de ruggengraat van de gemeente’

De NGK Wageningen heeft de gemeentekringen niet geografisch ingedeeld. Gemeenteleden kunnen zich voor themagroepen aanmelden. Dat bevalt prima, vindt Albert Willemsen, ouderling geestelijke groei volwassenen. ‘Zo leer je toch meer gemeenteleden goed kennen.’

De kringen worden in Wageningen al dertien jaar thematisch georganiseerd. ‘De gemeente groeide en daardoor lukte het niet meer dat iedereen alle leden kende. Toen zijn de kringen ingesteld om de onderlinge betrokkenheid te vergroten. Iedereen is nu lid van een kring, al doet niet iedereen mee.’

De Wageningse gemeente telt circa vierhonderd leden. Eens in de twee jaar kunnen zij zich aan de hand van uitgebreide themaprofielen inschrijven voor een kring. Bij het indelen houdt Willemsen er rekening mee dat er per bijeenkomst zo’n twaalf deelnemers zullen zijn. ‘Zo veel passen er doorgaans in een huiskamer. Van echtparen met kinderen is er vaak één, om en om.’

De dertien kringen tellen wel meer leden. ‘Soms wel rond de veertig, onder wie meestal aardig wat kinderen. Dat is de bovengrens om het pastoraal goed te kunnen behappen. Ook leden die om gezondheidsredenen niet kunnen komen of die de zondagse diensten genoeg vinden, delen we in, omdat de kringen het eerste pastorale aanspreekpunt zijn als er iets met een gemeentelid is. Veel randkerkelijken hebben we niet in onze gemeente, ze zijn er wel. Die laten de Bijbelstudies schieten, maar zijn soms wel bij sociale activiteiten, zoals een barbecue.’

Wondermiddel

Vrijwel alle kringen doen aan Bijbelstudie. Sommige hebben daarnaast een bijzondere taak. Een kring organiseert de Alphacursus van de gemeente. De lofprijskring houdt zich bezig met muziek en levert tevens de begeleidingsband voor de zondagse samenkomsten. Enkele kringen zijn meer op creativiteit gericht en er is een speciale seniorenkring. Eens per jaar is elke kring aan de beurt om te koken voor en te bedienen bij de diaconale eettafel die de NGK samen met de GKv Wageningen voor inwoners van de stad aanbiedt.

‘Na vijf rondes heb je de meeste volwassenen wel in een kring meegemaakt’

‘De kringen zijn de ruggengraat van de gemeente’, zegt Willemsen. ‘Het gemeenteleven vindt grotendeels daar plaats. Doordat de kringen elke twee weken bijeenkomen, kennen de leden elkaar na twee jaar goed. Ze zien naar elkaar om en helpen onderling als het nodig is. Een wondermiddel zijn de kringen niet. Niet iedereen kunnen we daarmee goed bij de gemeente betrekken, maar veruit de meeste leden ervaren het kringenwerk als positief. Het helpt enorm om het geloof te verdiepen en de samenhang in de gemeente te versterken. De kringleden vertellen elkaar hun ervaringen en inzichten, hun persoonlijke geloofsverhalen. Ik merk bovendien dat je meer uit de Bijbelteksten haalt als je samen bespreekt wat je leest, zeker met mensen van heel verschillende leeftijden en achtergronden. Anderen zien vaak iets wat je zelf niet opgevallen was.’

Frequentie

Doordat er elke twee jaar nieuwe kringen zijn, kunnen de deelnemers volgens Willemsen geleidelijk aan goed ingevoerd raken in de gemeente. ‘Na vijf rondes heb je de meeste volwassenen wel in een kring meegemaakt. Dat is anders bij een geografische indeling. Dan tref je meestal steeds dezelfde gemeenteleden. Nu ontmoet je iedere keer nieuwe mensen, en er worden samen ook nieuwe onderwerpen opgepakt. Ik vind dat heel inspirerend. Alleen de seniorenkring wisselt niet zo snel, maar afgelopen zomer is bijvoorbeeld ongeveer de helft van de lofprijskring vernieuwd.’

Om de twee jaar wisselen acht Willemsen een passende frequentie. ‘Het kost wel een halfjaar om elkaar goed te leren kennen. Het is daarom te vroeg om na een jaar, als de groep net op volle toeren draait, al te stoppen. Twee jaar vinden de meeste leden ook prettig.’


Schildwolde

‘Kringenstructuur bevordert onderling pastoraat’

Het omzien naar elkaar in de gemeente stimuleren en verbeteren. Dat was de bedoeling van de nieuwe kringenstructuur in de GKv Schildwolde. Volgens Erik van der Laan, lid van het ondersteunende Team kringen in opbouw, is dat zeker gelukt. ‘Als er wat speelt, wordt dat nu vaak eerder gesignaleerd.’

‘Er werd veel aan de kerkenraad overgelaten. Gemeenteleden leunden wat makkelijk achterover. Om te bereiken dat ze meer verantwoordelijkheid voor de gemeente zouden nemen, is gekozen voor kleinere, overzichtelijke eenheden’, vertelt Van der Laan.
De kringenstructuur bestaat twee jaar. Elke kring omvat zo’n elf adressen. ‘De gemeente, die 850 leden telt, is geografisch ingedeeld in zes wijken. Voor de kringen hebben we erg aangestuurd op een mix en dus niet automatisch de adressen in één straat geclusterd. Zo is erop gelet dat zo veel mogelijk elke leeftijdscategorie in een groep is vertegenwoordigd.’

High tea

De kringen functioneren wisselend. ‘Sommige komen niet veel verder dan samen een kopje koffie drinken of eens een barbecue organiseren. Andere graven dieper, doen inderdaad Bijbelstudie, bespreken een kerkelijk onderwerp, delen met elkaar wat hen bezighoudt en komen ook wel voor gebed bij elkaar als één van de leden ziek is of problemen heeft.’

‘Uiteindelijk moet het een zelfregulerend systeem zijn’

Van der Laan spreekt van een groeimodel. ‘Zoals bij elke verandering zijn er gemeenteleden die het allemaal niks vinden en zich er ook wat aan onttrekken. Die zie je soms wel weer bij wijkactiviteiten als een high tea of een zeskamp. We verkeren nog in een overgangsfase. Het is niet zo dat iedereen die niet meedoet in een kring niet betrokken is bij de gemeente. Nogal wat gemeenteleden, vaak de wat oudere, gaan al naar een Bijbelstudievereniging, de vrouwenvereniging, de mannenvereniging of een studiekring aan huis. Die hebben er niet zo’n behoefte aan om ook nog eens geregeld een kring te bezoeken. We willen er wel steeds meer naartoe dat de Bijbelstudie bij de kringen belandt. Diverse gemeenteleden pakken dat al goed op.’

Afwachtend

Elke kring komt minimaal twee keer per jaar bijeen. ‘We willen naar vijf of zes keer, misschien nog vaker. Daar zetten we nog niet te veel druk op, om een soort kringmoeheid te voorkomen. Het moet natuurlijk gaan, we geven dit de tijd om te landen in de gemeente. Het loopt nog niet overal goed. Voor de kartrekkers van sommige kringen is het wel vervelend als ze op een avond maar anderhalve man in huis krijgen. Rond zo’n kring proberen de ambtsdragers dan wat te sturen, maar uiteindelijk moet het een zelfregulerend systeem zijn. Het besef van “de kring, dat ben jij” moet groeien, zodat gemeenteleden geen afwachtende houding meer aannemen, maar zelf het initiatief nemen voor een volgende kringbijeenkomst.’

Van der Laan ziet al wel dat de kringenstructuur het onderlinge pastoraat bevordert. ‘Naar elkaar omzien, even een bezoekje, even een hart onder de riem, een kaartje sturen, dat gebeurde altijd al wel, maar de verantwoordelijkheid daarvoor ligt nu nog meer bij de kringleden. Voor zwaarder pastoraat zijn de ambtsdragers en de predikant er. Ik hoor van hen dat ze nu door de kringenstructuur vaak sneller vernemen wat er in de gemeente leeft. In een kleinere groep is er eerder een vertrouwensband om te kunnen zeggen waar je mee zit. Maar het verschilt per persoon of men dat doet. Voor ernstige kwesties kan men natuurlijk nog steeds terecht bij de ambtsdragers met hun ambtsgeheim of, bijvoorbeeld bij seksueel misbruik, de vertrouwenspersonen in de gemeente.’


Maastricht

‘Ook de vieringen houden we vaak buiten’

Leden van de GKv Maastricht zijn gericht bezig met het opbouwen van eenvoudige missionaire geloofsgemeenschappen. Tjerk en Anneke van Dijk wonen sinds 2010 met hun gezin in de achterstandswijk Blauwdorp. ‘Er is inmiddels een duidelijk ritme: de eerste zaterdag van de maand een feestje, de derde zondag een viering.’

Het gezin Van Dijk is voor VIND, zoals het project is genoemd, door de moedergemeente uitgezonden. Tjerk: ‘De GKv Maastricht is zich ervan bewust dat ze door de manier waarop zij kerk is geen mensen bereikt die geen stap binnen een kerkgebouw zouden zetten.’

De vaste kring in de wijk, met een kernteam van vier dragende echtparen, bestaat inmiddels uit ruim dertig personen. ‘Een diverse groep van talen en culturen. Ook mensen die nog zoekende zijn of weinig met Jezus hebben, voelen zich er welkom’, aldus Van Dijk. ‘Wie met onze kring in aanraking komt, kan er van alles vinden: Jezus, hoop, gemeenschap, plezier, welkom zijn, jezelf mogen zijn.’ Samen eten en gastvrijheid, liefst spontaan, zijn belangrijke elementen.

Maandelijks organiseert VIND in Maastricht Fun in the forest, een picknick op de Sint Pietersberg.

Maandelijks organiseert VIND in Maastricht Fun in the forest, een picknick op de Sint Pietersberg.

De kring stoelt op vriendschappen, op contacten in de buurt, maar ook op contacten bij het asielzoekerscentrum of de school van de kinderen. ‘We willen God en geloof dichtbij brengen bij mensen om ons heen, gewoon in ons dagelijks bestaan, zodat anderen iets van het evangelie zien. We zijn geen kring die zegt: kom erbij en doe wat wij doen, Bijbelstudie bijvoorbeeld. We doen óók Bijbelstudie, maar we proberen inclusief te zijn, om samen, als christenen en niet-christenen, te ontdekken wat we kunnen leren vanuit het evangelie. De boodschap van een Bijbelgedeelte is net zo goed voor mij als voor iemand die nog zoekende is.’

Discipelen

Tjerk van Dijk, die tien jaar geleden vanuit een niet-christelijke achtergrond tot geloof kwam, noemt VIND een kring voor discipelschap. ‘Maar wanneer begint discipelschap? Niet pas na belijdenis doen of ja zeggen op Jezus. Als in de Bijbel de discipelen worden geroepen, snappen ze het ook nog niet helemaal. Voor ons is het al een succes als iemand met antipathie tegen het geloof zegt: “Eigenlijk is het evangelie zo gek nog niet, maar misschien nog niet voor mij.” We sluiten aan bij wat God in mensen al aan het doen is. Ons uiteindelijke doel is discipelschap, Jezus volgen, navolgen. Wij willen discipelen die discipelen voortbrengen. Sommigen doen belijdenis, sommigen worden gedoopt, als ze uit een andere cultuur komen of geen christelijke achtergrond hebben. Voor anderen, rooms-katholieken uit Maastricht, betekent VIND meer een hernieuwing van hun geloof.’

Stratego

Geregeld zijn er sociale activiteiten. Van Dijk noemt als voorbeeld een race met papieren bootjes in het park in de wijk, bij de rivier de Jeker, met aansluitend een maaltijd. ‘Maandelijks hebben we ook onze Fun in the forest, een picknick op de Sint Pietersberg en een spel met jong en oud, zoals levend stratego.’

Ook de vieringen worden vaak buiten gehouden. ‘Juist in de natuur zitten veel beelden die iets leren over het koninkrijk van God.’ Laatst was het thema: ‘Wij zijn pelgrims achter Jezus aan’. Van Dijk: ‘Na koffie en thee in ons huis en een introductie zijn we gaan wandelen. Bij de Jeker vertelden we het verhaal uit Jozua 4, hoe de Israëlieten stenen uit een rivier haalden om een plek te markeren. Op stenen schreven we waarvoor we God wilden danken, wat Hij gedaan heeft in ons leven. Daar hebben we vervolgens met elkaar over gesproken. Ook mensen die God nog niet belijden hebben wel degelijk wat te vertellen. God is ook aan het werk in mensen buiten de kerk.’

Over de auteur
Jan Kas

Jan Kas is freelance journalist.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reacties zijn gesloten.

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief