Alles is uit God

Want uit Hem en door Hem en tot Hem zijn alle dingen.
(Romeinen 11:36 NBG-1951)

Hoe schiep God de wereld? Door te spreken alleen. Waaruit? Uit niets. Stel deze vragen aan willekeurige gemeenteleden, oud of jong, en je krijgt deze antwoorden. Hele generaties catechisanten hebben met zondag 9 beleden dat de eeuwige Vader hemel en aarde uit niets heeft geschapen en nog steeds in stand houdt. ‘Uit niets’, het lijkt zonneklaar. Totdat je in Romeinen 11 leest: ‘uit Hem’.

(beeld Georgina198/iStock)

De vertaling van deze tekst in de NBV is wat uitgebreider, maar letterlijk staat er kort en krachtig: ‘Want uit Hem en door Hem en tot Hem zijn alle dingen.’ Wat een verschil. ‘Uit niets’ klinkt onpersoonlijk, leeg, zonder inhoud. ‘Uit Hem’ ziet op een diepe, onuitputtelijke bron van persoonlijke goedheid, wijsheid, liefde, kracht, kleur en variatie. Ineens bekijk je de wereld met andere ogen. Dat de wereld door God geschapen is, wisten we wel, al blijft ook dat een niet te bevatten wonder. Maar dat de wereld uit God voortkomt, hoe is dat mogelijk? Hoe rijk is God dan in zichzelf! Hoe diep is alles dan met Hem verbonden! Daar raak je niet over uitgedacht.

Bron

Het is allereerst belangrijk dat we alle mensen zó zien en waarderen, in hun hoge afkomst, uit God. Alle mensen, ook al zijn ze nog zo van hun oorsprong vervreemd en hun waardigheid kwijt. Ze zijn uit God en hebben iets van God, allemaal. Het is essentieel om dat in hen te ontdekken en zo mogelijk te benoemen. Er zijn zo veel mensen die zich inzetten voor de samenleving, die aandacht geven aan de eenzamen of hulp bieden over de grenzen. Ze kunnen dat doen vanuit allerlei motieven.

Toch is al het goede uit God. Hij is de bron van alle oprechte liefde, of mensen dat nu zelf beseffen of niet. Als christenen leren wij dat zien en waarderen, want een andere bron van liefde is er niet. God is de bron van alle goedheid en trouw, in wie je die ook aantreft. En ga zo maar door. Je ziet veel van God terug waar mensen zich inzetten voor hun naaste en voor een leven in verbondenheid. Er is dus alle reden om die mensen positief tegemoet te treden en te waarderen om wat ze doen. Ook al bedoelen ze het niet christelijk, het is uit God en dát mogen wij hun vertellen.

Diep verbonden

Vanuit de innerlijke verbondenheid tussen God en zijn schepping gaan we meer begrijpen van Gods diepe liefde voor de wereld en voor alle mensen. Het is de liefde van een vader voor zijn verloren zoon en de liefde van een moeder voor haar kind. Gods diepe verlangen is dat niemand verloren gaat, maar dat alle mensen tot bekering komen, tot erkenning van de waarheid. Als je dat beseft en kijkt naar de mensen om je heen, dan kun je niet zwijgen.

Mensen zijn uit God en hebben iets van God, allemaal

Vanuit die diepe verbondenheid tussen God en zijn schepping kunnen we ook meer begrijpen van de brandende toorn diep in God over het ontkennen van zijn liefde en voorzienigheid, over alle egoïsme en materialisme en alle kwaad dat mensen op zijn aarde aanrichten. Die toorn van God is nu al merkbaar, zij verstoort alle hoogmoedige plannen en laat niet toe dat onze bomen tot in de hemel groeien. Zij richt zich tegen alle mensen die Jezus afwijzen, maar niet zonder dat wij hen met liefde vertellen over Hem die de toorn voor de wereld droeg. Zeker als je ziet dat mensen zich positief inzetten en goed voor je zijn, keer je dan niet innerlijk van hen af door te zwijgen over de God van hun leven.

Oneindig

Omdat de schepping uit God is, komt er voor ons geen eind aan het ontdekken van nieuwe dingen. God is de onuitputtelijke bron van creativiteit, nooit zullen we Hem doorgronden, tot in eeuwigheid zal Hij ons weten te verrassen met wat Hij van zichzelf laat zien. Zoals Hij is, zo is zijn schepping uit Hem. De geheimen van de schepping zullen wij nooit helemaal doorzien. We kunnen de schepping niet meten, niet in leeftijd en niet in omvang.

Hoe oud is de aarde? We merken dat daarbij woorden tekortschieten. Ze is geschapen in de tijd, tegelijk is ze uit de eeuwige God. Het is allebei waar en herkenbaar, maar wij kunnen dat niet op één noemer krijgen.

Hoe groot is de schepping? Duizelingwekkend groot! Bovendien breiden de sterrenstelsels zich nog steeds uit. Er is geen meten aan.

Alles wat we zien, is doortrokken van Gods oneindigheid en eeuwigheid. De sterren kunnen we niet tellen, net zo min als de waterdruppels in de oceaan en de cellen in ons lichaam. Dit hoeft ons niet te frustreren, maar laat ons wel beseffen hoezeer alles uit God is.

Opnieuw

De schepping is volstrekt goed geweest, omdat ze tevoorschijn kwam uit God. Ze was niet volmaakt in de zin van ‘af’, maar van ‘net zo goed als God’. Ook de mens, zelf geen god, was net zo goed als God. Dit werpt een helder licht op de realiteit en de ernst van de zondeval. Onrecht, geweld, ziekte en dood horen er volstrekt niet bij. Wij leren die dingen te benoemen als indringers, ook in onszelf, door onze schuld. Wij voelen tot op het bot hoezeer ze er niet bij horen, en we vertrouwen op God dat Hij ze zal wegdoen, om Christus’ wil.

Alles wat we zien,
is doortrokken van Gods oneindigheid en eeuwigheid

Daardoor leren we de noodzaak verstaan van onze nieuwe geboorte. Ook die kan alleen uit God zijn. Hij geeft het ons door zijn Geest. Niemand geeft zichzelf het leven, ook het nieuwe leven niet. Christus benadrukt die nieuwe geboorte als de enige manier om behouden te worden, door opnieuw uit God te zijn. Hij schenkt het ons, waarvan akte in de doop: opnieuw leven uit God en één zijn met Hem in zijn goedheid, zijn vreugde en verlangen, zijn gerechtigheid en waarheid. Nieuw leven strekt veel verder dan de vergeving van onze zonden. Het is een terugvinden van het ‘uit God’ in heel ons bestaan. Dat is lastig en nog lang niet af, maar toch al vol bemoediging en diepe vreugde.

Chaos

Ten slotte: slaat de catechismus de plank dan mis? De omschrijving ‘uit niets geschapen’ kan ons immers zomaar op het verkeerde been zetten. Het geheim is dat de catechismus iets anders aan de orde stelt. Hier bestrijdt de catechismus dat God geschapen zou hebben uit reeds aanwezige chaos, of dat God en zijn schepping zouden samenvallen (zoals het pantheïsme leert).

Als zodanig is het ‘uit niets geschapen’ als belijdenis al heel oud, uit de vroege jaren van de kerk. Calvijn nam het over in zijn Institutie, in een bijzin, zonder enige toelichting, zó vanzelfsprekend werd dit beleden. Op die manier kwam het ook in de Nederlandse Geloofsbelijdenis terecht, in artikel 12. Voor het goede verstaan moeten we letterlijk lezen wat er staat: God schiep niet uit iets. Voorafgaand aan de schepping was er niets. Er was wel iemand. Uit Hem kwam alles voort.

Om over na te denken of door te praten

1. Omdat heel de wereld uit God is, is liefde haar grondpatroon, want God is liefde. Hoe herkenbaar is dat nog? Vraag je af wat je uit liefde doet, bewust en/of onbewust.
2. Wat zien anderen in jou van God? Of vraag elkaar daar naar.
3. Leven uit God betekent dat je leert kijken met de ogen van God en gaat delen in zijn verlangen en vreugde. Dat kan dichterbij zijn dan je denkt, maar misschien moet er een knop in je om.
4. Wat herken je van God in mensen om je heen, op het werk en in de buurt? Hoe ga je dat tegen hen zeggen?
5. Wat herken je van God in andere godsdiensten? Elke godsdienst heeft wel iets uit Hem, hoe ervaar je dat?
6. Als je steeds meer ziet wat uit God is, zijn wijsheid, zijn goedheid én zijn toorn, wat gebeurt er dan in je leven met God?
7. Soms lijken we meer gefixeerd op het ontvangen van vergeving van onze zonden dan op onze nieuwe geboorte. Herken je dat? Hoe is dat bij jou?
8. Hoe sta je als gemeente bekend in de omgeving? Breng je samen iets over uit God? Wordt dat ook zo ervaren?