Column: Vijf ballen

Koert van Bekkum | 26 april 2019
  • Column

Heb je recent nog een christelijke roman gelezen die je van je sokken blies? Ik vraag het omdat Anne Schipper onlangs promoveerde op Kees Rijnsdorp (1894-1982), een inmiddels vergeten christelijke schrijver, die met muziek, romans en voordrachtkunst, en via de NCRV-radio en dagblad Trouw de ‘kleine luyden’ aan de kunst probeerde te krijgen. Hij werd breed gewaardeerd, voorkwam als jurylid dat de P.C. Hooftprijs in 1959 werd toegekend aan Willem Frederik Hermans en ontving zelfs een eredoctoraat van de Vrije Universiteit.

Toch kreeg hij het gereformeerde volk niet aan de kunst. Volgens Schipper omdat hij werd dwarsgezeten door dominees. Nu was dat inderdaad zo. Tegelijk laat zijn biografie wat anders zien. Rijnsdorp werd actief nadat de Tachtigers de vrome domineesrijmelarijen met atheïstische kritiek hadden neergesabeld. Die klap kwam de christelijke literatuur in Nederland nauwelijks te boven.

Hij werd verpletterd door
zijn eigen torenhoge ideaal

Rijnsdorp zag dat tekort. Volgens hem liet de cultuuropdracht van het paradijs zien dat elke wedergeboren christen kunst móet maken. Kunst die de elite en het gewone volk met elkaar verbindt. Binnen een zuil vanuit een ideologie oproepen tot kunst was echter nergens succesvol. Ook socialisten en rooms-katholieken worstelden daarmee. Door weinig ruimte te laten voor gebrokenheid, maakte Rijnsdorp het zich nog extra moeilijk. Hij werd verpletterd door zijn eigen torenhoge ideaal.

Er kan veel worden gezegd over de ontzuiling, secularisatie en globalisering die sindsdien hebben toegeslagen. Maar de christelijke literatuur is er wel van opgeknapt. Wat heerlijk dat het niet meer tot het takenpakket van dominees hoort te bepalen wat je mag lezen. Dat je gewoon de katholiek Willem Jan Otten of een halve agnost Christian Wiman als lievelingsauteur kunt hebben. Dat Rien van den Berg bij het schrijven van een nieuwe Aslander niet steeds hoeft te bedenken dat hij bouwt aan een christelijke cultuur. En dat een nieuwe vertaling van de roman Misdaad en straf van Dostojevski in de NRC niet meer wordt afgekraakt omdat deze te christelijk is, maar gewoon vijf ballen krijgt. Want eerlijk is eerlijk: hier wordt het gebroken menselijke bestaan in al zijn schittering in kaart gebracht. Juist omdat Jezus in het midden staat.

Over de auteur
Koert van Bekkum

Koert van Bekkum is hoogleraar Oude Testament aan de ETF Leuven; hij doceert ook aan de TU Kampen.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief