De kern van het kerk-zijn

Bram Beute | 22 mei 2020
  • Kringen

Veel wat vanzelfsprekend was, is dat niet meer. Kerkdiensten, vergaderingen, Bijbelstudies, bezoekwerk kunnen niet meer plaatsvinden of alleen in een andere vorm. We moeten daarom in de kerk tenminste twee vragen beantwoorden: wat is essentieel voor kerk-zijn en hoe geven we dat nu vorm?

Karel Smouter wijst vanuit de Bijbel op een aantal elementen die voor de kerk van wezenlijk belang zijn. Naast onderwijs, gemeenschap, avondmaal en gebed (Handelingen 2:42) zijn dat missionair en confronterend spreken, geestesgaven en het delen van bezit. Die laatste drie krijgen volgens hem meestal minder aandacht.

Kerk-zijn is: ‘Dat je elkaar ziet, elkaar in de ogen kunt kijken. Iedereen individueel achter de laptop kijken naar een kerkdienst zonder enige interactie, dat is geen kerk-zijn. Tegelijk wordt naar mijn idee ook weleens te veel het accent gelegd op de grote samenkomst, alsof dát het is… Ik zou het waardevol vinden als deze crisis leidt tot enige relativering daarvan én tot herontdekking van de kleine groep waarin je ook heel waardevol kerk kunt zijn, zeker in combinatie met veel gemeenschap doordeweeks.’ (Theodoor Meedendorp)

‘De fysieke dimensie van de samenkomst raakt ook doop, communie, zegeningen en zalvingen, vredegroet, en verder. Dat is wellicht nog de grootste uitdaging: de mate waarin een mens ook lichamelijk mee kan doen – niet de menselijke geest, maar wel het menselijke lichaam zit in quarantaine en is een bron van gevaar.’ (Peter-Ben Smit)

‘Ik denk dat, waar woordkerken (zoals de GKv en NGK) kiezen om te werken vanuit de gemeenschap rondom het Woord, ze het best voorgesorteerd staan voor de toekomst. Zo blijven ze bij hun wortels en kunnen ze de vrucht van de andere modellen het beste verwerken.’ (Pieter Kleingeld)

Om over door te praten

  • Wat heb je over je kerk ontdekt door de coronacrisis? Wat bleek bijvoorbeeld belangrijker voor je dan je dacht? Wat blijkt veel minder belangrijk?
  • In het artikel over kerkmodellen worden vier soorten kerken genoemd: aanbiddingskerk of podiumkerk, sacramentele kerk, kerk als familie en woordkerk. Wat voor soort kerk is jouw gemeente vooral? Wat zijn daar volgens jou de sterke kanten van? Wat zou je graag willen dat jouw kerk leert van andere kerkmodellen?
  • Zijn er belangrijke taken van de kerk die in deze tijd blijven liggen? Hoe kan de kerk die taken oppakken? Wat kun je daarin zelf doen?
  • De meeste kerken hebben hun weg wel gevonden in het vormgeven van online vieringen of uitzendingen. Maar hoe wordt dat straks als er weer meer mogelijk is? Hoe kan een kerk dan de andere elementen van kerk-zijn in deze tijd vormgeven?
  • Kijk op internet naar een filmpje van een kerk die je niet goed kent. In het online deel van deze rubriek vind je, per kerkmodel, een aantal suggesties. Wat spreekt je aan? Kan jouw kerk er iets van leren?

Tips

De website van Steunpunt Kerkenwerk biedt veel informatie over kerk-zijn in coronatijd. Bijvoorbeeld ook over hoe kerken zich kunnen voorbereiden op kerk-zijn in een anderhalvemetersamenleving. Of hoe je het vinden van nieuwe ambtsdragers vormgeeft in deze tijd.

Praktische handreikingen voor de vormgeving van het pastoraat is te vinden op pastoraatencorona.nl. Deze website is tot stand gekomen met de inbreng van diverse experts en professionals.

Veel christelijke jongerenorganisaties hebben nagedacht over de vormgeving van jeugdwerk in deze tijd. Het jeugdwerk van de Protestantse kerk (Jop) bedacht diverse werkvormen en programma’s. Youth for Christ biedt gratis het ebook EHBQ (Eerste Hulp Bij Quarantaine voor tienerleiders) aan.

Opnames van kerkdiensten van kerken van de verschillende kerkmodellen zijn in grote aantallen op internet te vinden, bijvoorbeeld op YouTube of kerkdienstgemist.nl. Zoek voor een aanbiddingskerk of podiumkerk bijvoorbeeld naar de VEZ of Mozaiek 381. Voor een sacramentele kerk kun je zoeken op katholieke of oud-katholieke kerk. Veel GKv, NGK en PKN kerkdiensten lijken het meest aan het woordkerkmodel te doen. Remmelt Meijer (en ook Theodoor Meedendorp) relativeren het belang van kerkdiensten en dat past goed bij een discipelschaps- of familiekerk. Een kort filmpje dat dit model van kerk-zijn introduceert vind je hieronder.

Over de auteur
Bram Beute

Bram Beute is redacteur van OnderWeg en voorganger van Oase voor Nieuw-West en De Bron in Amsterdam Nieuw-West.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief