Verbonden in eenzaamheid
- Kringen
Eenzaamheid is lang niet altijd op te lossen. Soms kun je niet eens precies aanwijzen waaraan het ligt. Toch kan het goed zijn als je in je eenzaamheid niet alleen bent. Hoe kun je verbinding zoeken als je je eenzaam voelt of met iemand van wie je vermoedt dat die eenzaam is?
Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 43 procent van de volwassenen eenzaam is. Ongeveer 10% zegt ernstig eenzaam te zijn. Dat laatste komt voor in alle leeftijdsgroepen. Soms is er voor eenzaamheid een aanwijsbare oorzaak: het verlies of gemis van een partner, een chronische ziekte, een beperking, anders zijn dan anderen in je omgeving. Toch hoeven dat soort zaken lang niet altijd tot eenzaamheid te leiden. Lees de portretten maar eens: single zijn leidt niet noodzakelijkerwijs tot diepe eenzaamheid en andersom kun je getrouwd zijn en je toch erg eenzaam voelen.
Soorten eenzaamheid
Annemarie Roding-Schildt onderscheidt in haar artikel emotionele, sociale en existentiële eenzaamheid. Het soort eenzaamheid dat je ervaart, maakt uit voor je omgang ermee en eventuele oplossingen. Eenzaamheid komt ook in de Bijbel onder gelovigen voor. Volgens Aukelien van Abbema is dat overigens niet alleen negatief. Zij beschrijft hoe eenzaamheid ook een manier kan zijn voor gelovigen om God te zoeken en te ontmoeten.
Niet iedereen kan zich inleven in een eenzaam mens of eenzaamheid voor zichzelf benoemen. In het online gedeelte vind je ideeën om je daarbij te helpen.
Het gesprek voeren
Ga er in het gesprek vanuit dat eenzaamheid vaak niet op te lossen is. En luister vooral naar elkaars verhalen over eenzaamheid zonder ongevraagd oplossingen aan te dragen. Als je dat te moeilijk vindt, vraag dan ‘kan ik iets voor je doen?’ en respecteer het antwoord.
Ter inleiding op het gesprek zou je eventueel een passend bijbelgedeelte met elkaar kunnen lezen. Bijvoorbeeld Psalm 22, Psalm 88 of Prediker 4:7-12.
Probeer – als het veilig genoeg is – met elkaar te delen:
1. Ervaar jij eenzaamheid? Zo ja, in wat voor situaties? Zo nee, kun je je er wel iets bij voorstellen?
2. Als je eenzaamheid ervaart, wat voor eenzaamheid is dat dan?
3. Helpt geloof of de kerk bij eenzaamheid of maakt dat het alleen maar moeilijker?
4. Aukelien van Abbema ziet in eenzaamheid ook de mogelijkheid om God te zoeken. Kun jij in eenzaamheid ook iets positiefs ontdekken?
5. Kunnen jullie iets voor elkaar betekenen in de eenzaamheid?
Sluit af met een gebed, het luisteren naar een lied of het lezen van een psalm of ander gedicht.
Wat is eenzaamheid? (Filmtips)
Niet iedereen voelt zich eenzaam en niet iedereen kan er goed woorden aan geven. Om je in te leven, of om je te helpen je eigen eenzaamheid te benoemen kan het verhaal van een ander helpen. Dat kan met de verhalen uit OnderWeg, maar het kan bijvoorbeeld ook met een film. Hieronder een lijstje met heel verschillende films (o.a. te vinden op Netflix), die iets van eenzaamheid laten zien.
The Terminal – naar een waargebeurd verhaal. Lange tijd moet iemand leven op de terminal van een vliegveld omdat hij nergens heen kan.
Catch me if you can – een fraudeur die op briljante wijze iedereen voor de gek houdt, maar daarin ook ontzettend eenzaam is.
Forrest Gump – over een verstandelijk beperkte man die door zijn hartelijkheid en onbevangenheid steeds uit zijn isolement weet te komen.
The Martian – Ruimtereiziger die alleen op Mars achterblijft.
Lion – Over de eenzaamheid en onbegrepen zijn en het gemis van iemand die als kind zijn familie kwijtraakt en later geadopteerd wordt.
Marriage Story – Je ondanks verbondenheid toch eenzaam voelen in je huwelijk.
Heb je geen zin om een speelfilm te kijken, dan is het korte filmpje Are you lost in the world like me een aanrader: over de eenzaamheid van jongeren in een tijd van sociale media.
Hoe ga je om met eenzaamheid?
Er zijn op internet veel tips te vinden zowel voor mensen die eenzaam zijn als mensen die hen niet alleen willen laten. Bijvoorbeeld: eenzaam.nl van het ministerie van VWS. Hier vind je ook allerlei telefoonnummers om je verhaal kwijt te kunnen. Op eentegeneenzaamheid.nl vind je ook informatie over eenzaamheid en kun je zien wat jouw (burgerlijke) gemeente tegen eenzaamheid doet en ook wat jij daarin kunt doen. Daarbij ook de tips om eenzaamheid te signaleren en bespreekbaar te maken: gebruik LSD, wees een OEN en laat OMA thuis.
Bram Beute is redacteur van OnderWeg en voorganger van Oase voor Nieuw-West en De Bron in Amsterdam Nieuw-West.