Henk de Jong: gedenken is danken

In de dankdienst voorafgaand aan de begrafenis van Henk de Jong, de 29^ste maart, vertelde de familie dat hij van lekker eten hield. Daarvan kon hij echt genieten samen met hen die hem lief waren. Dat zijn zo van die details van iemands leven die hem dichterbij brengen. Hij was meer dan theoloog en dominee, schrijver van artikelen en boeken, begeleider van theologische studenten en gastdocent aan een theologisch seminarie in Afrika. Hij was gewoon een mens die van lekker eten hield in de familiekring.

Dat herinnerde me aan wat er gebeurde op de dag dat ik slaagde voor mijn kandidaatsexamen aan de VU in Amsterdam in mei 1971. Henk bakte thuis voor mij een ei waarvan ik lekker at terwijl we genoeg te praten hadden. Nou ja, ik praatte en Henk luisterde terwijl hij het gesprek in goede banen leidde zoals van een mentor, wat hij voor mij was, verwacht mocht worden. Hij hield ook de klok in de gaten. Ik moest nog met de trein van Amsterdam naar Barendrecht waar ik toen, getrouwd en wel, woonde.

Buitenverband

Ik deed kandidaatsexamen theologie aan de VU en niet aan de Theologische Hogeschool in Kampen waar ik aan de studie begonnen was. Een ernstig conflict tussen het bestuur van de Hogeschool en veertien van haar studenten maakte het hen onmogelijk hun studie in Kampen voort te zetten. Sommigen studeerden verder aan de VU, anderen gingen naar de universiteit van Utrecht. Dat riep de vraag op wat ik zou gaan doen na de afsluiting van mijn studie aan de VU? Dominee worden in de GKv was onmogelijk geworden. Predikant worden binnen de buitenverbandkerken (NGK) was beslist geen blij vooruitzicht dat mij streelde. De situatie daar vond ik verward en verwarrend. Toch werd ik predikant in de NGK.

De invloed van, onder andere, dominee Henk de Jong was hierin doorslaggevend. Ik hoorde voor het eerst van hem toen hij een lezing voor de studenten in Kampen hield, kort voor het uitbreken van het conflict. Later vroegen we hem ons te helpen op onze tocht door de onbekende wereld van de universitaire theologie. Dit prille begin liep uit op regelmatige samenkomsten op zijn Amsterdamse studeerkamer waar het soms heftig aan toeging. Nog weer later werden deze samenkomsten kerkelijk ingekaderd en verplicht gesteld voor wie predikant wilde worden in de NGK. Maar toen was ik al predikant van de NGK Marknesse (NOP). Zonder de zorgvuldige en zorgzame begeleiding van Henk de Jong was het daarvan niet gekomen.

Het was ook heel bijzonder dat hij mij in het ambt bevestigde in de NGK Marknesse (31 oktober 1971). Mijn vader, die mij graag had bevestigd, kon dat nu niet doen. Hij bleef overtuigd binnenverband en preekte die zondag in de GKv van Terneuzen. Maar Henk de Jong was mijn geestelijke vader en ik was dankbaar dat hij op mijn verzoek om mij te bevestigen in het ambt inging en samen met zijn vrouw Lies de feestelijke dag meemaakte.

Gebakken ei

Maar eerst kwam nog het gebakken ei! Ik deed in mei 1971 dus examen en toen ik met mijn bul in de hand naar buiten kwam, stond hij mij op te wachten. Dat had ik niet verwacht. Maar het was ook voor hem een belangrijk moment dat hij met mij wilde delen. Natuurlijk draaide het om mij die net geslaagd was voor zijn kandidaatsexamen. Maar het ging vooral ook om de kerken die nieuwe predikanten nodig hadden. Het was ook niet zo duidelijk toen waar die vandaan zouden moeten komen. Als er dan een buitenverbandse kandidaat was, een van de eersten, en die zou naar een ander kerkverband vertrekken, dat zou de stemming in de kerken niet verbeteren. Hij hoopte dat ik de NGK-richting zou inslaan, al zei hij dat niet met zoveel woorden. Hij was pastoraal en kerkelijk betrokken.

Hij nodigde me uit om bij hem thuis wat te eten voordat ik terug naar Barendrecht ging. Hij was op de fiets. Ik ging achterop zitten en hij reed ons veilig, nu en dan een beetje zwaaiend in het Amsterdamse verkeer, naar huis. Thuisgekomen vroeg hij of ik zin had in een gebakken ei op brood. Zijn vrouw Lies was er niet. Zo hadden we het rijk alleen in de keuken en praatten we erop los. Of misschien was ik de prater en hij de luisteraar. Daarna ging ik naar huis met het blijde nieuws maar vooral met een volle maag. Het ei smaakte voortreffelijk.

Ik was de prater en hij de luisteraar

Gedenken is danken

Henk maakte eens een speciale studie van het woord gedenken in de Bijbel. Daar komt de hele mens bij aan te pas. Gedenken doen we niet alleen met ons verstand maar ook met ons hart, om onze mond en handen niet te vergeten. We hebben onze ogen er ook bij nodig. Wij keken in Zuid-Afrika naar de gedenkdienst voor Henk de Jong in Nederland op ons TV-scherm en leefden zo mee. Gedenken is ook danken: God danken voor wat Hij mij, en ja, zo ontzettend veel mensen meer, in Henk de Jong geschonken heeft.