Gods ingrijpen in de tijd door jongeren

‘Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst.’ ‘Jongeren zijn de kerk van de toekomst.’ Deze uitspraken komen nogal eens langs als het gaat om jongeren. Meestal in een pleidooi om nu ‘iets’ te doen met jongeren, met het oog op later. Het is goed om nu te investeren in jongeren, zodat wij er later de vruchten van kunnen plukken, lijkt de boodschap te zijn. Ondanks alle goede intenties waarmee deze woorden gepaard gaan, zegt het niets over wie jongeren nu zijn en mogen zijn. Het zegt echter alles over wie wij willen dat ze worden.

We mogen zeker verlangens hebben als het gaat om jongeren en de weg die ze gaan. Vanuit bewogenheid zeggen mensen behartenswaardige dingen over wat jongeren nodig hebben, waar hun gebrokenheid, hun worstelingen, hun noden liggen en wat ze allemaal moeten leren. Dit creëert een narratief over jongeren waarin er bij hen iets gevormd, hersteld, geheeld, gevormd of getransformeerd moet worden. Maar onze doelen  voor jongeren ontnemen nogal eens het zicht op wie jongeren nu zijn.

Human Becomings

Praktisch theoloog en jongerenwerker Wes Ellis stelt dat jongeren human beings zijn, geen human becomings. De vraag is: kunnen we kijken naar wie jongeren nu al zijn, los van onze eigen goede bedoelingen en agenda’s? Want als we nadenken over jongerenwerk, komen die bedoelingen nogal eens langs; we willen dat jongeren tot een levend geloof komen, dat ze maatschappelijk bewust en betrokken zijn, dat ze verantwoordelijkheid nemen. Of als de lat wat lager ligt: dat ze komen opdagen bij de bijeenkomsten die we voor hen organiseren. In onze samenleving worden allerlei verwachtingen op jongeren gelegd, bijvoorbeeld via het schoolsysteem. Al op jonge leeftijd moeten jongeren keuzes maken over hun leerprofiel, vervolgens zitten ze daaraan vast, allemaal met het oog op een eventuele studiekeuze. Daarnaast komen er, vanuit groeiende bedrijfstakken, wensenlijstjes richting het onderwijs. Zo lijkt het alsof jongeren vooral worden klaargestoomd voor het arbeidsproces, zoals kritische wetenschappers opmerken, wanneer ze stellen dat adolescentie een sociaal construct is dat sinds de Industriële Revolutie vooral wordt gebruikt om jeugdige energie te kanaliseren en te controleren. In de jeugdzorg worstelen professionals ermee dat ze geen tijd hebben om echte aandacht aan jongeren te geven en dat jongeren vaak in een soort systeem geperst worden om het allemaal beheersbaar te houden.