Nederlands Gereformeerd Seminarie sluit deuren

Pieter Kleingeld | 5 september 2015
  • Reportage

Binnenkort sluit het Nederlands Gereformeerd Seminarie zijn deuren. Het Seminarie was een kleine predikantenopleiding binnen de NGK. De laatste jaren leidde het een sluimerend bestaan, maar ooit was dat anders. Oud-student Pieter Kleingeld blikt terug.

Een Seminariecollege in 2011.

Een Seminariecollege in 2011.

Vier eerstejaars en acht ouderejaars – twaalf actieve studenten in totaal – kende het Seminarie toen ik er in 1996 begon. Twaalf studenten lijkt weinig, maar ze vormden wel tussen de 30 en 40 procent van het totaal aantal theologiestudenten binnen de NGK. Het waren dus serieuze aantallen. Voor het Seminarie waren het hoogtijdagen, inclusief een studiereis naar Israël, twee docerende emeritus professoren en gastdocenten zoals mediatrainer Wouter Klaassen.

Omringd door wanden gevuld met theologische boeken kregen we op maandag en dinsdag college in een zaal van Filalethes, het wijkgebouw van een kerk in het oude centrum van Amersfoort. Tussen de middag wandelden we door het stadscentrum, speelden we tafeltennis en spraken we over van alles en nog wat.

Tentamens deden we mondeling bij docenten thuis. Voor mijn gevoel reed ik tijdens mijn studie elk jaar op de heetste dag 150 kilometer van Werkendam naar Lochem voor tentamens Oude Testament bij ds. De Groot. Ik voel nostalgie als ik eraan terugdenk.

Gemeentestichters

Het Seminarie was een goede plek voor mensen met een ‘late roeping’. Toen ik begon, was Henk van der Velde (nu predikant van de NGK Voorthuizen-Barneveld) ouderejaarsstudent. Hij was teruggekeerd uit Indonesië, waar hij jaren via OMF had gewerkt. Charlie Lodewijk was net als ik eerstejaars. Charlie is nu onbezoldigd predikant van de NGK Neede en fulltime werkzaam in het onderwijs. Destijds was hij zelfstandig makelaar.

Zelf werkte ik in de automatisering bij de Rabobank. Ik had al een studie informatica aan de Universiteit van Utrecht achter de rug en kon aan het Seminarie werk, studie en gezin combineren. Dat was aan de Universiteit van Apeldoorn in die tijd niet mogelijk.

Tegelijkertijd waren er ook studenten die rechtstreeks van de middelbare school afkwamen. Dat gold bijvoorbeeld voor Alrik Vos. Alrik is ook iemand die illustreert dat de studenten divers het Seminarie uitstroomden. Velen werden gemeentepredikant, maar Alrik is nu gemeentestichtend predikant vanuit de NGK voor het GKv/CGK-project Hart voor Heerhugowaard. Een rol die hij overigens deelt met twee andere alumni van het Seminarie: Gerard Vrooland en Peter Strating.

We moesten predikanten worden die theologische literatuur lazen in het licht van de Schrift, en niet andersom

Dat drie van de vier gemeentestichtende Nederlands-gereformeerde predikanten van het Seminarie komen, is opvallend. Het Seminarie was toch vooral bedoeld als opleiding voor ‘reguliere’ predikanten, dienaren des Woords. We moesten predikanten worden die theologische literatuur lazen in het licht van de Schrift (en niet andersom), zoals de kerkenraad van Velp in 1972 treffend schreef. Niet de theologie laten heersen over het Woord dus.

Een goed vertrekpunt, maar niet zo eenvoudig te concretiseren. Van veel theologische en filosofische uitgangspunten zijn we ons immers net zo bewust als een vis zich bewust is van het water. Maar het besef dat er wellicht zoiets is als water waarvan je je niet bewust bent, maakt je wel bescheiden.

Gedateerd

Onze studie was met kennis van de opleidingen van Apeldoorn en Kampen ingericht. Kenmerkend was de grote nadruk op de Bijbelse talen, de exegese, de Bijbelse theologie en natuurlijk de reformatorische wijsbegeerte.

Seminariestudenten bij Ein Gedi in Israël, 1998. In de hoogtijdagen van het Seminarie was een studiereis naar Israël onderdeel van het curriculum.

Seminariestudenten bij Ein Gedi in Israël, 1998. In de hoogtijdagen van het Seminarie was een studiereis naar Israël onderdeel van het curriculum.

Ik mocht een scriptie over missionaire gemeenteopbouw schrijven, in plaats van over kerkgeschiedenis. Ik kreeg les van predikanten die Bijbels-theologisch verrassend bij de tijd waren. Tegelijkertijd sta ik er verbaasd over hoe gedateerd de studieopzet was. Ik zei toen al eens gekscherend dat ik werd opgeleid als predikant voor de kerk van gisteren. Het draaide alleen om het Woord en niet om het Woord en de gemeenschap van het Woord. Tegelijkertijd: diezelfde gedateerde indruk had ik bij de Theologische Studie Begeleiding (de voorloper van de NGP) en de studiegidsen van Apeldoorn en Kampen. Kinderen van hun tijd.

Omdat ik dat op mijn beurt ook ben, ben ik wel blijvend dankbaar voor alles wat ik op het Seminarie over dat Woord mocht leren. Ik wist toen al: via mijn werk en trainingen komen die andere zaken wel aan de orde.

Ik denk overigens dat kerkelijke opleidingen nog steeds een slag hebben te maken om ook zelf een gemeenschap van het Woord te gaan vormen. Ik hoop dat ze zich daarbij laten inspireren door de nieuwe kloosterbeweging.

Stiller

Het hoogtepunt in studentenaantallen op het Seminarie luidde achteraf gezien ook de neergang in. Misschien speelde mee dat studenten verplicht werden na het Seminarie ook een master in Apeldoorn of Kampen te doen. Of misschien hing het samen met kerkelijke spanningen (zie kader). Hoe dan ook: waar ik veel leven meemaakte, werd het achter mij allengs stiller in Amersfoort.

Nu gaat het Seminarie zijn deuren sluiten. De opleiding heeft echter nooit grote pretenties gehad en dus kon voorzitter ds. Jan Michiel de Groot zijn afsluitende toespraak met deze welgemeende woorden beginnen: ‘Vandaag overheerst dankbaarheid. Dankbaarheid voor wat de HERE ons heeft gegeven in de afgelopen veertig jaar.’ Ik stem met hem in.

Nederlands Gereformeerd Seminarie
Met de vorming van de NGK eind jaren zestig kwam ook de vraag naar de opleiding van dominees naar boven. Want is een kerkgemeenschap niet allereerst zelf verantwoordelijk voor de opleiding van haar voorgangers? Aanvullend speelde de vraag of bestaande opleidingen zich niet te veel lieten beheersen door de wetenschap. Een predikant moest ook praktisch gevormd worden en leren luisteren naar het Woord.

Een aantal kerken sloeg de handen ineen en na een aantal jaren voorbereiding ging het Nederlands Gereformeerd Seminarie in 1976 van start met zijn eerste studenten. In totaal hebben zich in de loop der jaren 43 studenten ingeschreven, van wie 31 de opleiding hebben afgerond.

Het Seminarie was als opleiding nooit geheel onomstreden binnen de NGK. Ook de relatie met de kort na het ontstaan van de NGK opgerichtte Theologische Studie Begeleiding (nu de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding) leek vaak wat gespannen.

Desondanks zijn er op dit moment negentien predikanten binnen de NGK actief die een opleiding aan het Seminarie hebben voltooid. Je vindt ze op de meest uiteenlopende plekken en posities. Twee van de vier kerndocenten van de NGP hebben wortels in het Seminarie. En verder zijn er twee emeriti en drie predikanten buiten de NGK. Ds. Arnold, ook oud-student, stierf helaas op relatief jonge leeftijd.

Op zaterdag 29 augustus was er in Urk een afsluitende samenkomst van het Seminarie. De komende periode zal het Seminarie zijn activiteiten afronden.

Over de auteur
Pieter Kleingeld

Pieter Kleingeld is predikant van de NGK Oegstgeest en redacteur van OnderWeg.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief