Stimulans: Afvallen en de Bijbel uit je hoofd leren

Heleen Sytsma-van Loo | 2 april 2016
  • Stimulans

In de rubriek Stimulans vestigen we de aandacht op publicaties in allerlei vorm die bruikbaar zijn voor geloofsopbouw en bij het werk in de kerk. Deze keer onder meer een blog over de kerk die moet afvallen en een oproep om de Bijbel uit je hoofd te leren.

Een hedendaags geloof

020730 Stimulans foto 1Eén dezer dagen verschijnt bij uitgeverij Brandaan (Barneveld) de Nederlandse vertaling van My bright abyss van Christian Wiman onder de titel Mijn heldere afgrond. Overpeinzingen van een moderne gelovige. De Amerikaanse dichter (1966) schreef de bundel essays nadat hij op 39-jarige leeftijd een ongeneeslijke vorm van kanker in zijn bloed kreeg, waarvoor hij een beenmergtransplantatie onderging. Willem Jan Otten, de vertaler, noemde het boek in Trouw ‘een ontroerende meditatie over hoe een levensvatbaar, hedendaags geloof eruitziet’.

Wiman groeide op in een religieus gezin in Texas, maar had het geloof in zijn studententijd losgelaten. Al voor hij ziek werd, begon het latente geloof (zijn eigen woorden) weer tot leven te komen, maar door de ziekte werd hij concreet geconfronteerd met diepe levensvragen die hij al schrijvend probeerde te verwerken. Nadenkend over Christus’ lijden en sterven komt Wiman erachter dat ‘het absoluut eenzame en unieke karakter van extreme menselijke pijn een illusie is’.

Voor hij ziek werd, kampte hij met een writer’s block – het lukte hem drie jaar lang niet om te dichten. Door de ziekte en het denkproces daaromheen werd een nieuwe dichtader aangeboord, waarover hij zelf zegt: ‘Het staat buiten kijf dat de ziekte mijn werk een grote intensiteit heeft gegeven: als je op de rand van de afgrond staat, dan spreek je anders.’

Christianity Today interviewde Wiman ruim drie jaar geleden, kort na het verschijnen van zijn boek, naar aanleiding van zijn aankondiging om een theologieopleiding te gaan volgen. Het interview is op www.christianitytoday.com terug te vinden in de januari/februari-uitgave van 2013.


Leer de Bijbel uit je hoofd

Tegenwoordig klinkt er van allerlei kanten weer een pleidooi om Bijbelteksten uit het hoofd te leren. (beeld Ivdesign77/iStockPhoto)

Tegenwoordig klinkt er van allerlei kanten weer een pleidooi om Bijbelteksten uit het hoofd te leren. (beeld Ivdesign77/iStockPhoto)

Velen hebben in hun jonge jaren het wekelijkse psalmvers en de catechismus uit het hoofd geleerd, waardoor ze nu over een schat aan teksten beschikken die soms zomaar tevoorschijn komen. Op een gegeven moment rees de vraag of de stof die we op die manier in ons hoofd opsloegen wel echt bijdroeg aan onze geloofsgroei en raakte deze gewoonte in onbruik. Tegenwoordig klinkt er echter van allerlei kanten weer een pleidooi om vooral Bijbelteksten uit het hoofd te leren.

Ik las het op Candle (www.candle.nu) in een artikel met de titel ‘Blokken op Bijbelteksten’, vertaald uit het Duits en overgenomen uit Idea Spektrum. Eerder was ik al gestuit op de Engelstalige blog www.desiringgod.org/articles/ten-reasons-to-memorize-big-chunks-of-the-bible, en er blijkt ook een open Facebookgroep te bestaan met de naam Bijbelhoofdstukken uit het hoofd leren.

Waar is het memoriseren van Bijbelteksten goed voor? ‘Je kunt er op verloren momenten bij stilstaan’, schrijft de Facebookgroep. ‘Omdat je je geest moet voeden, omdat Gods woorden kostbaar voor je worden als je er echt moeite voor moet doen, omdat op momenten dat je het zwaar krijgt of dat mensen in je omgeving het zwaar hebben, je automatisch Schriftwoorden te binnen zullen schieten waarmee je jezelf en anderen met de waarheid overeind kunt helpen’, zijn drie van de tien redenen die www.desiringgod.org noemt.

Alle drie de bronnen bieden ook een methode aan die tijd en inspanning kost, maar zeker vruchten af zal werpen. Niet alleen voor jou persoonlijk, zo benadrukt Idea Spektrum, maar ook voor de gemeenschap van gelovigen, als een soort gezamenlijk cultureel geheugen.


De kerk lijdt aan spirituele obesitas

Theoloog, coach en blogger Remmelt Meijer besprak met zijn thuiskring (gemêleerd qua kerkelijke achtergrond) het boek van Cors Visser dat in een eerdere aflevering van deze rubriek genoemd werd: De spelende kerk. Visser roept de kerk en haar leden op om een grotere rol te spelen op het maatschappelijke speelveld: ga naar buiten en doe mee.

Meijer en zijn gesprekspartners vroegen zich af hoe je met deze visie de mensen voorin de kerk bereikt: de vaak uiterst gelovige en persoonlijk bijzonder lieve mensen die ondertussen toch de beweging collectief bevroren houden. De oproep van Visser zou je een oproep tot reformatie kunnen noemen, maar Meijer ziet het meer als revalidatie: ‘De kerk heeft een dusdanige handicap opgelopen als collectief verschijnsel, dat een oproep om buiten te komen spelen niet minder impliceert dan dat we naar de revalidatiekliniek zullen moeten.’

Meijer vergelijkt de kerk met een lichaam: het hoofd is gevuld met uiterst gedegen prediking en onderwijs, maar het lichaam is te weinig in beweging gekomen, met ernstige spirituele obesitas als gevolg. Hij zoekt de oplossing in de richting van afvallen of downsizen: ‘Laat kerkgemeenschappen weer kleine en lichte gemeenschappen stimuleren binnen het geheel of aan de rand en ze hun gang laten gaan. (…) De kerkelijke leiding hoeft daar niet zozeer de controle over te hebben, als wel visie en hart voor – en het vertrouwen dat we hierdoor meer van God kunnen gaan ontdekken.’

Het blog is te lezen op www.remmeltmeijer.nl en heet ‘Revalidatie voor gehospitaliseerde kerken’.


Het christendom van de toekomst

020730 Stimulans foto 4Vergelijkbare conclusies als Meijer trekt in zijn blog, trokken ook vier vrienden (Otto Kamsteeg, Karel Smouter, Reinier Sonneveld en Herman Wegter) die bijna twee jaar geleden door Nederland trokken om te onderzoeken hoe het christendom toekomst kan hebben. Ze organiseerden zeven avonden in zeven verschillende steden waarop steeds zeven denkers, doeners en kunstenaars elk zeven minuten de gelegenheid kregen om te vertellen wat het christendom echt achter zich moet laten en wat in ieder geval mee moet naar de toekomst. Daarna werd daar met zeventig aanwezigen over doorgepraat.

Hoewel het project 7keer7 als zodanig dus al hoog en breed is afgerond, is de website ervan nog steeds in de lucht. Alle bijdragen zijn in videovorm terug te vinden en de conclusies zijn geheel in stijl met het project prikkelend en uitdagend geformuleerd: stop met geloven in de zin van instemmen met een set regels of stellingnames en ga Jezus volgen; stop met gasten ontvangen op jouw voorwaarden, maar schuif eens aan bij wie je je ongemakkelijk voelt; stop met samenkomen in kerkgebouwen en ga improviseren en ontmoeten; wees als kerk en als kerkleden eerlijk over je wonden, je fouten en je blunders; geef stilte en ontmoeting de ruimte; laat de Geest zelf aan het werk.

Alle bijdragen van de roadtrip zijn op video opgenomen en te bekijken op www.7keer7.nl.

Over de auteur
Heleen Sytsma-van Loo

Heleen Sytsma-van Loo is neerlandicus en redacteur van OnderWeg.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief