Wie niets betaalt, is zelf het product

Laurens van Rossum en Steven Middelkoop | 3 september 2016
  • Jeugdwerk

Drie miljard dollar bood Facebookoprichter Mark Zuckerberg voor het platform Snapchat. De jonge eigenaars vonden dit een lachertje. Het nog geen vijf jaar oude bedrijf verwachtte dat het uiteindelijke bedrijfsresultaat dit aanbod ver zou overtreffen, omdat jonge internetgebruikers massaal gebruikmaken van het nieuwe platform. Het kwam uit, Snapchat is inmiddels zeventien miljard waard. Wat kost dit de gebruikers?

De kunst is om jongeren te helpen hun tijd en de belangstelling voor hun vrienden niet te laten bepalen door Instagram of Facebook. (beeld Natureaddict/Pixabay)

De kunst is om jongeren te helpen hun tijd en de belangstelling voor hun vrienden niet te laten bepalen door Instagram of Facebook. (beeld Natureaddict/Pixabay)

Als je op internet niets hoeft te betalen maar toch iets krijgt, dan ben je zelf het product. Door het delen van onze zoekopdrachten, persoonlijke foto’s en ons mailverkeer geven we internetbedrijven massaal onze digitale vingerafdruk cadeau. De profielen die hierdoor ontstaan, zijn geld waard.

Een voorwaarde voor online succes is het verzamelen van zo veel mogelijk gebruikersdata, bijvoorbeeld via netwerksites. Vandaar dat Facebook veel geld over had voor het sociale netwerk Instagram. Ze betaalden een miljard dollar voor deze onderneming, die slechts een kleine groep medewerkers telde. Een fabelachtige opbrengst voor zo’n klein bedrijf.

Online

Volgens de Monitor Jeugd en Media 2015 heeft 92 procent van de jongeren tussen de 10 en 18 jaar een mobieltje, waarvan 97 procent een smartphone is. Dit geldt niet alleen voor tieners, ook onder jongere kinderen neemt het gebruik toe. De digitale wereld is niet meer weg te denken, maar is onderdeel van ons bestaan. De scheiding tussen offline en online is het scherm, maar eigenlijk lopen die twee vloeiend in elkaar over.

Voor jongeren is de onlinewereld niet gescheiden van de echte wereld. Effectieve jongerenwerkers zorgen er daarom voor dat ze online beschikbaar zijn. Het biedt de mogelijkheid om laagdrempelig met jongeren het gesprek aan te gaan. Je wordt onderdeel van hun onlinewereld, die voor hen minstens zo belangrijk is als de echte wereld. Maak er gebruik van!

Keuze

Het is wel van belang dat jongeren zich bewust zijn van de prijs van het internet. Facebook, Snapchat en Instagram zijn geen goededoelenclubs die een gezellige ontmoetingsplaats mogelijk maken. Primair zijn het commerciële bedrijven, met als belangrijkste oogmerk geld verdienen. Daarbij is de gebruiker het product.

Via onze telefoons is niet alleen traceerbaar waar we zijn, maar in toenemende mate ook wat we daar doen. Het prijsgeven van deze informatie gaat vanzelf. Netwerksites hebben daarbij maar één doel: de gebruiker vasthouden en bezighouden. Hoe langer je blijft plakken, hoe meer het oplevert. Gebruikers hebben echter wel een keuze. Vraag jezelf geregeld af: waarom zit ik nu op YouTube? Omdat ik dit ene filmpje leuk vind, of omdat ik door YouTube wordt verleid om te blijven kijken, doordat ze telkens een nieuw filmpje aanbieden?

Echt contact

Wie eerlijk is, beseft dat contacten in het echte leven meer lol opleveren. Wie is belangrijker voor jonge gebruikers? Iemand die alleen online alles deelt en de flitsende foto’s van zijn vrienden checkt, of iemand die oprechte belangstelling heeft voor wat hen bezighoudt?

De kunst is om jongeren te helpen hun tijd en de belangstelling voor hun vrienden niet te laten bepalen door Instagram of Facebook, maar door henzelf. We geven drie tips om daarover met jongeren in gesprek te gaan.

1. Bewustwording

Om jongeren te helpen bewuster om te gaan met hun telefoon, kan het handig zijn om een app te installeren die bijhoudt hoeveel tijd ze besteden aan de telefoon. Er zijn verschillende apps ontwikkeld die dit mogelijk maken (zie Media/tips). Naast de bestede tijd kunnen deze apps ook bijhouden welke apps het meest worden gebruikt. Help jongeren hun smartphonegewoonten te leren kennen. Dit is voor hen vaak een eyeopener. En wellicht ook voor jezelf.

2. Later!

Laat tijdens een ontmoeting met jongeren (bijvoorbeeld tijdens een tienerclubavond) iedere jongere zijn of haar netwerkpagina openen, op Facebook of Instagram. Laat hen in groepjes van vijf personen vertellen welke mensen op hun timeline werkelijk belangrijk voor hen zijn. Laat iedereen de drie belangrijkste opschrijven en spreek af om die binnen een week persoonlijk of via de telefoon te spreken.

Stel vervolgens de vraag of ze de behoefte hebben om in de komende 24 uur de andere ‘vrienden’ te ontmoeten. Niet? Waarom dan wel op de timeline? Ik zou zeggen: ‘Later!’

3. Telefoonvrije periode

Motiveer jongeren om telefoonvrije periodes in te stellen. Bijvoorbeeld door elk dagdeel de telefoon een half uur weg te leggen. ’s Morgens, ’s middags en ’s avonds. Geluid uit en buiten het blikveld. Als iemand je werkelijk nodig heeft, dan weet hij je (later) toch wel te vinden. Gebruik bijvoorbeeld één periode om iemand te spreken die belangrijk voor je is, één periode om te sporten en één periode om een boek te lezen. Zo heb je echt contact, blijf je fit en raakt je geest niet uitgeput.

YONA

Op dit moment wordt gebouwd aan de nieuwe app Yona (You’re not alone). Daarmee kunnen jongeren samen met een buddy online doelen stellen. Ze kiezen hoe vaak en hoe lang ze online willen zijn en de Yona-app houdt dit voor hen bij.

Zo kunnen ze zichzelf samen met hun zelfgekozen buddy uitdagen om te kiezen voor het echte leven. Het doel is om samen een beweging op gang te brengen. Via www.yona.nu lees je hier meer over. Jongeren kunnen zich aanmelden als tester, ambassador of volunteer. Check de demoversie van de app op www.yona.nu/app.


Agenda


Media/tips

  • Wil je een goed beeld krijgen van hoe jongeren opgroeien in een tijd waarin internet net zo normaal is als eten en drinken, bekijk dan de korte documentaire ‘Minecraft en modemeisjes’ over het dagelijks leven van kinderen, tieners en jongeren: www.youtube.com/watch?v=JP_vpBJUC5s.
  • Er zijn al diverse apps die bijhouden hoe lang je online bent en wat je precies doet met je telefoon. Installeer samen met de jongeren bijvoorbeeld de app QualityTime (www.qualitytimeapp.com) of het vergelijkbare Break Free (www.breakfree-app.com).

Met bijdragen van Karen Scheele en Paul Smit (NGJ) en Anko Oussoren (Praktijkcentrum GKv).

Over de auteur
Laurens van Rossum en Steven Middelkoop

Laurens van Rossum (PKN) en Steven Middelkoop (HHK) zijn medewerkers bij Yona.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief