In memoriam Dick Brink (1935-2016)

Gerrit Zwarts | 14 oktober 2016
  • Achtergrond
  • In memoriam
  • NGK-nieuws

Op 1 oktober overleed D.J.A. Brink (81), emeritus predikant van de NGK Rijsenhout. Hij werd in 1966 predikant en diende de GKv Siegerswoude-Frieschepalen, de NGK Assen en de NGK Rijsenhout, toen nog Haarlemmermeer OZ. Een in memoriam door ds. Gerrit Zwarts.

Waarschijnlijk zou de huidige paus wel tevreden zijn met Dick Brink, want hij was ‘een herder die naar de schapen ruikt’. Tenminste, zo hoorde ik vanuit de gemeente in Haarlemmermeer (Rijsenhout). Als je 22 jaar ergens dominee bent, krijg je dat je kinderen gaat dopen van kinderen die je gedoopt hebt.

dick-brink

Dick Brink (1935-2016).

Het moet als opmerkelijk gezien worden dat zo’n verbintenis zo lang in stand blijft. Dat zegt iets over het incasseringsvermogen en de manoeuvreerbaarheid van zowel predikant als gemeente. Dick wist wat mensen nodig hadden en hij kon ook goed de tijd aanvoelen. Dat zag je in zijn levenslang met mensen oplopen, maar bijvoorbeeld ook in zijn belangstelling voor technische gadgets. Hij was er vroeg bij toen predikanten overgingen op de computer. En uit praktische overwegingen ging hij ook vanaf de laptop preken, ook al was hij toen al met emeritaat.

Overspanning

Het is trouwens niet helemaal waar dat die lange verbintenis vlekkeloos eindigde. De laatste jaren werden gestempeld door overspanning en depressie. Zijn emeritaat moest daardoor iets vroeger ingaan. Hij vond het moeilijk om te moeten zien hoe het Woord steeds minder invloed kreeg, tot in zijn eigen gezin toe. Hij vond het moeilijk dat hij de gemeente niet altijd bij elkaar kon houden. En hoewel hij al vroeg openstond voor allerlei vernieuwingen, ook op liturgisch gebied, kon hij niet voorkomen dat de evangelische beweging mensen wegtrok bij de gemeente.

Zijn overspannenheid zal vast ook te maken hebben gehad met het feit dat Dick veel werk naar zich toetrok. Het is ook wel handig als je zelf overal bovenop zit, maar het lichaam kan daar zomaar tegen gaan protesteren.

Juist in deze tijd van gebrek aan weerstand kwam de pijn van vroeger ook weer naar boven. Dick groeide op in een groot predikantsgezin, waarvan de moeder al vroeg overleed. En al deed een oudere zus beslist alles wat ze kon, het was en bleef een open wond. In geloof en door de drukte van het ambt kun je nog wel overeind blijven, maar als er scheuren gaan ontstaan, komt het verdriet weer naar boven. Mensen zeggen wel dat Dick daarna opener en persoonlijker werd.

Psalm 131

Na zijn emeritaat lag er niet meer zo’n druk op het preken maken. Hij vond het fijn om te doen, maar zijn presentatie werkte niet zo mee. Hij was verontwaardigd toen hij hoorde dat er zulke goede reacties waren toen zijn preek eens ergens gelezen werd. ‘Ik heb die preek daar zelf ook gehouden en toen hoorde je niemand.’

In de begrafenisdienst heb ik gesproken over Psalm 131. Soms kom je via associatie wel degelijk op een diepere toepassing. De associatie was dat Dick iets kinderlijks had, ook in zijn enthousiasme en verontwaardiging. Hij was een spelende mens. Speels met zijn kinderen en met de jeugd van de kerk, en speels op de schaakclub (waar hij het ver schopte). Hij was ook speels in zijn ootmoedige en bescheiden levensinstelling: ‘Niet trots is mijn hart… ik zoek niet wat te groot is voor mij en te hoog gegrepen.’ ‘Als een kind was mijn ziel in mij.’ Als een kind. Dat was de associatie.

De Psalm was hem ook in andere zin op het lijf geschreven, of beter: in het hart gelegd. Want zo’n groot verdriet in de kindertijd kan een mens bitter en hard maken. Ook tegenover God. De Psalm heeft het dan over een kind dat gespeend raakt van de moederborst en dan na het gemis en de boosheid toch rust in zijn moeders armen vindt. ‘Gespeend en toch getroost.’ Zo kan de ziel van een mens ondanks moeilijke omstandigheden toch troost vinden bij God. Als je maar niet trots en hoogmoedig bent. Als je als mens tegenover je schepper maar niet zoekt wat te groot is voor je, te hoog gegrepen.

Die troost heeft Dick gevonden, al werd hij daarin wel aangevochten, zeker toen zijn geheugen achteruitging. Een boze ziekte is dat. De ootmoedige houding van de Psalm geeft een mens ook de gelegenheid om de verlossing in Christus te ontvangen. Een verlossing die voor de trotse mens volstrekt te hoog gegrepen is.

Humor

De laatste jaren kon Dick kritisch zijn op dominees. ‘Ze preken niet meer zoals wij van Veenhof hebben geleerd.’ En hij kwam in zijn preken met een voor hem nieuw accent: de praktische liefde. ‘De mensen voelen en praten te veel en ze doen te weinig.’ Zelf bracht hij die liefde ook in praktijk door mensen aandacht te geven en op hun gemak te stellen.

In zijn ziekte kon hij het Nelie, zijn vrouw met wie hij meer dan vijftig jaar getrouwd is geweest, wel moeilijk maken. Het was zwaar voor haar. Terwijl ze het predikantschap voor een deel altijd samen hebben vormgegeven. Zijn roeping was ook de hare geworden. Toch bleef het lang mogelijk via humor weer de oude Dick te ontmoeten. Want humor had hij. Net als af en toe ongepolijste reacties.

Gek dat ik me misschien vooral zijn stem zal herinneren. Op de preekstoel had hij een beetje een preektoon, zou je zeggen, maar die had hij eigenlijk altijd. Zeker ook bij het bidden aan tafel en het voorlezen van de voorbeden voor Open Doors. Het was gewoon een vaderlijke en nadrukkelijke manier van spreken. Een instrument voor de kracht en de hoop van het evangelie.

Dementie ontneemt een mens zijn eer. Het is vernederend. Maar het vernederde lichaam zal veranderd worden en gelijkvormig aan het verheerlijkte lichaam van Christus. Jezus leeft en Dick met Hem!

Over de auteur
Gerrit Zwarts

Gerrit Zwarts is emeritus predikant van de NGK Breukelen.

Voor wie meer wil ontdekken over: Zorg!

Voor wie meer wil ontdekken over: Zorg!

Els Veurink (HR)
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief