Embert Messelink: ‘Hoe dien ik de schepper?’

Leendert de Jong | 5 augustus 2017
  • Interview
  • Thema-artikelen

Of je wilt of niet, een gesprek met Embert Messelink – journalist, jarenlang werkzaam voor EO-radio en actief binnen de christelijke natuurbeweging A Rocha – raakt je. De manier waarop hij praat over hoe God spreekt in de natuur en over wat jijzelf kunt doen qua zorg voor de natuur, doet iets met je. Evenzogoed kent hij de afstand die er tussen geloof en natuur kan zijn maar al te goed uit zijn eigen leven én vanuit zijn werk voor A Rocha: een organisatie die ‘hart voor de schepping’ heeft en praktisch natuurwerk doet. OnderWeg praat met hem.

Embert Messelink: 'God heeft de schepping, zijn schepping, lief. Hoe zou ik dan scheiding kunnen maken tussen geloof en natuur?' (beeld Jaco Klamer)

Embert Messelink: ‘God heeft de schepping, zijn schepping, lief. Hoe zou ik dan scheiding kunnen maken tussen geloof en natuur?’ (beeld Jaco Klamer)

Wanneer is in jouw leven de betrokkenheid bij natuur en schepping begonnen?
‘Het begon in mijn vroege tienerjaren, zo rond een jaar of 12. Toen raakte ik geïnteresseerd in plantjes. Met een boek in de hand keek ik naar wat er groeide en bloeide. Toch lukte dit niet echt: ik raakte erop uitgekeken. Ruim een jaar later werden het vogels. Die interesse in vogels is niet meer weggegaan. Ik vond het avontuurlijk om er op de fiets opuit te gaan en te kijken of je wel of niet die of die vogel ziet. Wat ook plezierig was, was het contact met leeftijdgenoten die dezelfde interesse hadden.’

Zat hier, voor zover jij je herinnert, ook iets in van: die plantjes en vogels, die horen bij de schepping van God?
‘Nee, dat speelde niet mee. Voor mij zijn geloof en natuur heel lang gescheiden werelden geweest. In het geloof ging het niet over de natuur. En als ik vogels keek, was het geloof er niet: mijn interesse ging uit naar kijken, naar avontuur. Die afstand tussen geloof en natuur is heel lang gebleven. Ik ben daar niet trots op, maar het is zo. Pas in 2002, toen ik kennismaakte met A Rocha, gingen die twee samenvloeien.’

Kun je die afstand verklaren?
‘Voor mij, en ik schat voor veel christenen, speelt denk ik de gedachte mee dat geloof toch vooral gaat om de rechtvaardigmaking door God van mensen. God komt naar de mens toe en geeft hem en haar genade. Terwijl natuur voor mij over iets heel anders ging: het was een hobby, ik vond vogels kijken leuk en een avontuur.’

En pas later brak het inzicht door?
‘Ja, en niet eens in één keer. Ik ging toen namelijk veel vragen stellen, veel lezen, veel bidden ook. Voor mij speelde echt: hoe gaan die twee dan samen? Wat heeft een christelijke overtuiging rond natuur en schepping voor zin? Wat heeft een christelijke organisatie die zich hiermee bezighoudt voor meerwaarde?

Uiteindelijk ontstond een krachtige overtuiging: het is volkomen logisch en terecht om onze relatie tot de natuur een plek te geven in onze relatie met God. Je ziet dit in de Bijbel terug. God ontfermt zich over heel zijn schepping, staat in een psalm. De mens is beelddrager van God: God schiep de wereld, Hij heeft die lief en diezelfde God geeft zijn beelddrager opdracht om goed voor de schepping te zorgen. Dan denk ik: wat een God hebben wij!’

‘Ik ben daar niet trots op, maar het is zo’

God die, zegt Psalm 36, ‘redder is van mens en dier’.
‘Ja. En daaruit mag ik dit afleiden: God zorgt voor mij. Hij heeft de schepping, zijn schepping, lief. Hij heeft de dieren lief. Dus hoe zou ik scheiding kunnen maken tussen geloof en natuur? Achteraf denk ik dat die afstand bij mij, en bij andere christenen, misschien wel te maken heeft gehad of nog heeft met het imago van de natuurbescherming, met de grote woorden die daar soms gebruikt werden, met het geitenwollensokkenimago.’

Maar soms zijn die grote woorden er nog. Neem de uitdrukking: save the planet. Ik kan me voorstellen dat christenen denken: voor die planeet zorgt uiteindelijk God wel.
‘Ja, en dat is ook zo: er is hoop! God gaat heus zijn weg wel met deze aarde, met de schepping en met de vernieuwing ervan, straks. Dus hoeft van overbezorgdheid, van overspanning geen sprake te zijn. Tegelijk denk ik dat juist christenen in die lastige, moeilijke job om er voor onze planeet te zijn van veel waarde kunnen zijn, en ook nodig zijn. Omdat onze primaire drive niet hoeft te zijn: hoe red ik de schepping?, maar: hoe dien ik de schepper? Hoe kan ik Hem die mij zo liefheeft volgen en dienen door liefde te tonen voor wat Hem dierbaar is, wat Hij gemaakt heeft: de schepping?’

Embert Messelink: 'Ik ga veel de natuur in: dan zie je elke keer het werk van God weer terug.' (beeld Els van Dongen)

Embert Messelink: ‘Ik ga veel de natuur in: dan zie je elke keer het werk van God weer terug.’ (beeld Els van Dongen)

Hoe geef jij dit praktisch vorm, in jouw persoonlijke leven?
‘Met veel kleine dingetjes. Ik zit veel in de trein. Ik ga veel de natuur in: dan zie je elke keer het werk van God weer terug. Ik probeer wat te doen in onze eigen tuin. Ik ben geen echte tuinier, maar als ik er wat zorg aan geef, geniet ik wel van de vlinders en vogels die daar vliegen. We hebben zonnepanelen laten plaatsen. Ik hou er rekening mee bij de boodschappen: minder vlees, meer biologisch, ik let op een beetje puur.

Daarnaast vind ik het belangrijk – en ik kan dat aanbevelen – om gelijkgezinden te ontmoeten. Het nadenken over klimaat, natuur en schepping is er in christelijk Nederland eigenlijk best al wel lang; je komt het al bij oude theologen tegen. Maar ik denk dat we ook een beweging nodig hebben die laat zien wat dat in de praktijk betekent, die er heel direct mee bezig is. Die is er nu in A Rocha en daar geniet ik van.’

Wat doet A Rocha zoal?
‘We doen aan bezinning. Maar we zijn vooral praktisch bezig. Onze dertien lokale groepen adopteren natuurgebieden, werken er aan natuurbehoud en -beheer, onderhouden bossen, brengen broedvogels in kaart en helpen om houtwallen in stand te houden. En zulke dingen doen we in samenwerking met of op verzoek van organisaties als Natuurmonumenten of Staatsbosbeheer.’

‘De kern is: hoe leef jij met God? Daarin is geen sprake
van gebod; niks moet’

Ik kan me voorstellen dat iemand denkt: mooi, maar het is niet mijn ding, ik ben gewoon met andere dingen bezig. Wat helpt hem of haar om hier toch iets van op te pikken?
‘Ik kom inderdaad zulke mensen tegen. En natuurlijk verschilt het antwoord per persoon: iedereen is weer anders. Maar in het algemeen zeg ik: je hoeft geen natuurkenner of -liefhebber te worden, maar maak er gewoon eens werk van om over het volgende na te denken: God is schepper. God houdt van wat Hij maakte. God is jouw Vader. Bovendien ben jij als mens afhankelijk van de schepper, van zijn schepping, alleen al om te ademen, om te leven. Is het dan niet de moeite waard om oog voor die schepping te hebben? Laat dit gewoon eens bezinken.’

Loop jij, loopt A Rocha niet het risico dat de boodschap overkomt als: je moet dit en dat, en dus heb ik als christen opnieuw met regels te maken?
‘Dat gevaar is reëel. Het heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat eerdere bewegingen opkwamen, het een tijdlang goed gedaan hebben, maar daarna verdwenen. Ik denk dat dit kwam doordat de spiritualiteit ontbrak. De kern is namelijk: hoe leef jij met God? Daarin is geen sprake van gebod; niks moet. Voor mij persoonlijk geldt: ik geniet van God. Ik geniet van de schepping. Ik bid voor de schepping. En ik zorg voor de schepping. Ik wil dat doen in deze volgorde: liefhebben, bidden, zorgen. Als je begint bij zorgen, werkt het niet, dan gaat het zomaar tegenstaan of het zakt weer weg. Maar als je start bij genieten en liefhebben, dan gaat het als het ware vanzelf.’

Werkt het trouwens, slaat de boodschap aan?
‘Er is beweging. Er is zeker ontvankelijkheid voor. Neem de aandacht voor bewegingen als Micha en A Rocha. Tegelijk staan we nog maar aan het begin. Er is voor christenen, en voor het deelnemen van christenen aan de natuurbeweging, nog een wereld te winnen.’

Over de auteur
Leendert de Jong

Leendert de Jong werkt in de media en is oud-hoofdredacteur van
OnderWeg.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reacties zijn gesloten.

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief