Doorbreek de stilte

Martine Versteeg | 13 april 2019
  • Jeugdwerk

Wat waren de momenten waardoor jouw ouders zijn gaan geloven? Een tiental kinderen om me heen staat met een mond vol tanden, een daarvan is mijn eigen kind. Eerlijk gezegd dacht ik ook: weet ik zelf het antwoord op die vraag? Ook al ben ik een domineesdochter en ging het thuis vaak over kerk en geloof, ik moet bekennen dat ik niet weet waarom mijn ouders (zijn gaan) geloven.

Enkele weken geleden las ik een artikel over Sticky Faith, een onderzoek van het Fuller Youth Institute in Amerika. Dat onderzoek geeft aan dat de grootste belemmering voor het geloof van een kind niet twijfel is, maar stilzwijgen. Jongeren hebben niet geleerd om hun geloof te verwoorden. Ook hun ouders hebben die vaardigheid niet ontwikkeld. En ik vermoed de generatie daarvoor evenmin. Het verwoorden van je geloofswandel blijkt juist enorm belangrijk te zijn voor het internaliseren van het geloof. Bovendien is het volgens het onderzoek belangrijk om je twijfels onder woorden te brengen. Door ze te verwoorden kun je de twijfels een plek geven.

Toen ik dit las, ging er bij mij wel een alarmbelletje af. Want ook al heb ik de hartstochtelijke wens om mijn kind gelovig op te voeden, wat geef ik eigenlijk door? Ben ik vooral bezig met het doorgeven van Bijbelverhalen en geloofshandelingen, zoals bidden en Bijbellezen? Ben ik eigenlijk mijn geloofsopvoeding niet aan het institutionaliseren?

Stilvallen

Natuurlijk zijn die handelingen belangrijk. In de tijd dat ik een rebelse tiener was, gooide ik die geloofshandelingen in de prullenbak, maar toen ik later bewust ervoor koos om achter Jezus aan te gaan, was ik erg dankbaar dat ik die verhalen en handelingen had geleerd. Ze gaven mijn prille geloofsleven houvast en stevigheid. De vraag blijft echter in hoeverre ik nu als ouder mijn beweegredenen deel waarom ik geloof. Waardoor ik ervoor kies om de Bijbel te bestuderen en waarom het gebed door mijn leven verweven is. En in hoeverre geef ik mijn kind de ruimte om zijn of haar twijfels te verwoorden?

‘Mijn geloof was gewoon iets tussen mij en God’

Als ik om mij heen kijk, denk ik dat ik niet de enige ben die het eigen geloof niet of nauwelijks deelt met zijn eigen kinderen of met andere jongeren. Ik spreek regelmatig ouderen die stilvallen zodra ik een vraag stel over hun geloof. Een oudere vrouw vertelde me: ‘Ik heb nog nooit eerder mijn geloof hoeven te verwoorden. Dat was gewoon iets tussen mij en God.’ En wellicht staat bij de huidige generatie ouders het met elkaar spreken sowieso onder druk. Wanneer heb je nog tijd om van hart tot hart met elkaar te spreken over het geloof, tussen school, werk, sporten, vrienden en andere verplichtingen door?

Gedenkteken

In de Bijbel kun je regelmatig zien hoe belangrijk met elkaar praten is in de geloofsopvoeding. Wanneer het volk Israël onderweg is, zijn er regelmatig momenten waarop God het volk opdraagt een gedenkteken op te richten. ‘Wanneer uw kinderen later zullen vragen wat die stenen betekenen, dan moet u vertellen dat…’ (Jozua 4:9). Of wanneer de psalmist in Psalm 78 spreekt over de grote daden van God: ‘Wij willen het onze kinderen niet onthouden, wij zullen aan het komend geslacht vertellen van de roemrijke, krachtige daden van de HEER, van de wonderen die Hij heeft gedaan.’

En in het boek Rechters lezen we dat wanneer een generatie die over de daden van God sprak verdwenen is, er een volgende generatie kwam ‘die niet vertrouwd was met de HEER en wat Hij voor Israël had gedaan’ (Rechters 2:10).

Nieuwe taal

Wat kunnen wij als ouders en als geloofsgemeenschappen doen om de stilte te doorbreken? Ik denk dat het begint bij het begrijpen van de waarde van het verwoorden van je geloof. Zodat we beseffen dat het verwoorden niet alleen onszelf helpt om het geloof ons eigen te maken, maar dat het ook de volgende generatie helpt om een taal te ontwikkelen voor hun eigen geloof en twijfels.

We kunnen daarbij volgens mij veel leren van de Joodse manier van onderwijzen, waarin het stellen van vragen belangrijk is. Denk aan het pesachmaal, waarbij de kinderen vragen mogen stellen, zoals: waarom is deze nacht anders dan andere?

Die geloofsgesprekken zullen in het begin
ongemakkelijk voelen

Laten we thuis en in de gemeente het geloofsgesprek weer stimuleren door elkaar vragen te stellen. Vragen als: wanneer voel jij Gods aanwezigheid het sterkst? Wat zijn de momenten in jouw leven waar je net als het volk van Israël een gedenkteken voor zou willen oprichten? En durf aan jouw jongere ook eens te vragen: is er iets waarvan jij denkt dat ik het wel geloof, maar wat jij niet (meer) gelooft?

Degelijke vragen dagen ons als volwassenen uit om ons geloof te verwoorden, maar dagen evenzeer de volgende generaties uit om hun geloofsmening te vormen. Die geloofsgesprekken zullen, zoals bij het leren van elke nieuwe taal, in het begin ongemakkelijk voelen. Ik denk echter dat het belangrijk is dat we als volwassenen ons weer gaan oefenen in die geloofstaal. Zodat we de volgende generaties kunnen vertellen over de grote en kleine roemrijke, krachtige daden van God in ons leven.

Agenda

050828 Jeugdwerk foto Agenda20 april: PaasChallenge 2019. Een interactief spel als kennismaking met het paasverhaal. Zie jop.nl/themas/vieren-en-ontmoeten/paaschallenge-2019.

7-8 mei: INNOV8-conferentie ‘ME & YOUth’. Zie www.missienederland.nl/innov8-conferentie-2019.

18 mei: Trainingsdag van Evangelie & moslims en stichting Gave voor kinderwerkers die contact hebben met migranten en/of vluchtelingen. Zie www.gave.nl/agenda/trainingsdag-kinderwerk.

Media/tips

Kara E. Powell en Chap Clark, Sticky Faith. Everyday Ideas to Build Lasting Faith in Your Kids, GrandRapids (Zondervan), 2011. In dit boek is het gelijknamige onderzoek verwerkt in handige tips over geloofsopvoeding voor ouders. Zie ook fulleryouthinstitute.org/stickyfaith.

Degrotevragen.nl is een site voor jongvolwassenen, waarin de grote en moeilijke vragen van het leven besproken worden.

Martin Tensen, Wat & waarom ik geloof, Almere (Coconut), 2008. In dit boek staat de Joodse manier van leren, vanuit vragen, centraal.

Over de auteur
Martine Versteeg

Martine Versteeg is jeugdwerkadviseur bij het NGK Jeugdwerk.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief