Annemarie Rietkerk over leven in vertrouwen

Wanneer ik Annemarie Rietkerk spreek – gebruind, in jeans en gympen – is ze net terug van een vakantie op Texel. Ze steekt meteen van wal en blijft praten tot ik zo’n twee uur later afscheid van haar neem. Haar boodschap in een notendop: leef in vertrouwen op God. Haar eigen leven zit vol stappen in vertrouwen, maar Annemarie zegt eerlijk: ‘Het blijft elke keer weer spannend.’

Annemarie Rietkerk (53) is spreekster en trainer (www.annemarierietkerk.com). Ze is getrouwd met Mark en samen hebben ze drie volwassen kinderen. Ze woont in Utrecht, waar Mark voorganger is van RijnWaarde, de NGK in het stadsdeel Leidsche Rijn.

Leven in vertrouwen is voor Annemarie niet vanzelfsprekend, blijkt uit haar verhaal. Ze pakt een klein vogeltje dat in haar studeerkamer op een centrale plek staat. ’Een paar dagen na mijn geboorte had ik zuurstofgebrek. Ik lag in het ziekenhuis en er was ineens paniek, want ik was helemaal blauw. Mijn moeder, een gelovige maar ook angstige vrouw, schrok zich rot. Ook later was ik een heel kwetsbaar kind, ik was tenger en had vaak oorontsteking. Mijn moeder heeft mij daarom altijd erg beschermd opgevoed. Ik was als dit kleine vogeltje.’

Annemarie Rietkerk. (beeld Jaco Klamer)

Doordat ze klein van stuk was, werd Annemarie vaak over het hoofd gezien. ‘Ik herinner me nog dat ik bij de padvinders zat en dat ik niet naar de volgende groep mocht, omdat ze dachten dat ik drie jaar jonger was dan in werkelijkheid.’ Ook mijn schooltijd was niet makkelijk. ‘Ik zat op vrijgemaakte scholen en viel als Nederlands-gereformeerd meisje uit de toon. Ik probeerde daarom vooral niet op te vallen en te doen zoals de rest. Toch voelde ik altijd dat ik er niet echt bij hoorde. Ik was niet goed genoeg. Als ik nu terugkijk op die periode, zie ik een bang, verlamd vogeltje in een kooi.’

Hoewel haar ouders hun best deden om haar meer zelfvertrouwen te geven, – ‘mijn vader zei vaak: laat je spierballen eens zien? Want ik was klein maar wel gespierd, daarom noemde mijn vader mij Spier’ – begon Annemarie zich steeds meer terug te trekken. Dat werd nog sterker toen haar moeder borstkanker kreeg, toen Annemarie zestien jaar oud was. ‘Ik vertelde niemand hoe bang ik was dat ik ook kanker zou krijgen. Op school uitte mijn angst zich in perfectionisme en faalangst. Na het vwo wilde ik graag aan de Hogeschool van Toerisme studeren, maar besloot eerst een tussenjaar te doen bij de plaatselijke VVV. Dat was een gouden zet. Ik werkte aan de balie, maar kreeg ook veel ruimte om andere creatieve dingen op te pakken. Het ging me allemaal heel goed af, waardoor ik zelfvertrouwen kreeg.’ Ze kijkt naar het vogeltje in haar handen: ‘Eindelijk kreeg ik vleugels.’

God spreekt

Niet lang daarna ontmoet ze Mark met wie ze nu dertig jaar getrouwd is. Rond haar vijfendertigste ontdekt Annemarie meer over de werking van de heilige Geest op conferenties van New Wine. ‘Mijn vader is een diepgelovig man en leerde mij dat je alles tegen God kunt zeggen. Wat ik alleen niet wist, was dat God ook iets terug zegt. Ik had geleerd dat de Geest een zachte fluistering is die troost en kracht geeft. Maar Gods Geest is een persoon en Hij spreekt nog altijd. Kijk,’ – ze pakt een matroesjka en haalt een kleiner poppetje uit de grotere pop – ‘God is in ons door zijn Geest. Je bent op een mystieke manier verbonden met God. Je kunt dus de hele dag door contact met God hebben. Ik ben gaan ontdekken dat God allang sprak, ook in mijn leven, ik had het alleen niet door.’

‘Je kunt de hele dag door
contact hebben met God’

Een ander belangrijk keerpunt vindt plaats in 2005. Mark en Annemarie hebben dan drie jonge kinderen. ‘Mark had een goede baan als consultant, we hadden familie en vrienden om ons heen, we hadden het goed voor elkaar. Toch vroegen we ons af of God niet wat anders met ons leven voor had. We gingen ervoor bidden en op een dag kwam het antwoord via een telefoontje van de vader van Mark. Hij had de indruk dat Mark theologie moest gaan studeren in Amerika. Mark was direct enthousiast, maar ik dacht: Amerika? Ik ben helemaal niet goed in Engels… Wonderlijk genoeg legde God een verlangen in mijn hart om dit avontuur aan te gaan.’

Niet in een keer het hele plaatje

Er volgt een heel proces van stappen zetten in vertrouwen. Allerlei praktische vragen komen om de hoek kijken: het huis in Nederland verkopen of niet? In Amerika op de campus iets huren of een huis kopen? Zullen de kinderen kunnen aarden? Annemarie benadrukt: ’Leven in vertrouwen betekent niet dat altijd alles direct duidelijk is, dat de antwoorden uit de hemel vallen. Mijn ervaring is dat God onderweg steeds meer laat zien. Dus niet in één keer het hele plaatje. Hij schijnt licht op je pad vlak voor je voeten, precies genoeg om het volgende stapje te zetten.’

(beeld Jaco Klamer)

’Ik had geen idee hoe ons leven in de VS eruit zou gaan zien. Ik dacht dat we daarheen gingen voor de theologiestudie van Mark. Ik zag het als mijn rol om Mark daarin te steunen. Ik zou werk aanpakken om wat geld in het laatje te brengen en ik wilde er voor de kinderen zijn na de overzeese verhuizing. Wist ik veel dat God ook voor mij iets bijzonders had voorbereid?’ In Amerika wordt Annemarie lid van verschillende vrouwengroepen en tot haar verbazing wordt ze al snel gevraagd om groepen te gaan leiden. ‘En wat denk je? Ik voelde me als een vis in het water. Ik was niet langer bezig met mezelf of mijn angsten, en dan krijg je vleugels!’

Als het gezin na een aantal jaar terugkeert naar Nederland gaat Annemarie verder met het vrouwenwerk. Ze introduceert de Bijbelstudies van Beth Moore en al snel ontstaan er groepen door het hele land. Ze wil uitdelen wat ze geleerd heeft. Ze is juist bezig om stappen te zetten om zelf ook zichtbaarder te worden als spreker en trainer, als ze in 2018 de diagnose borstkanker krijgt. Een intensieve tijd volgt. ‘Na diverse operaties en behandelingen krabbelde ik weer overeind. Ik heb hard moeten werken om te zijn waar ik nu ben, qua gezondheid, conditie en werk. Dit jaar begon het net een beetje te lopen en stonden er veel spreekbeurten gepland. Maar toen kwam corona. In een keer werden alle aanvragen afgezegd.’

Vertrouw je mij?

Hoewel alles opnieuw staat te schudden in haar leven, herpakt ze zich snel. ‘Op een ochtend werd ik heel blij wakker met het idee om een Bijbelstudie voor vrouwen aan te bieden via Zoom. Ik wist niks van Zoom’, lacht ze. ‘Ik bekeek alle Zoomfilmpjes die ik maar kon vinden en binnen een week startte ik een online Bijbelstudiegroep over rust met twintig deelnemers. God zegende dit initiatief royaal! Ruim honderd vrouwen deden al mee en binnenkort begin ik weer een nieuwe groep.’

Maar – zo geeft Annemarie eerlijk toe – het harde werken om dit zo snel uit de grond te trekken, kwam ook voort uit angst. ‘Ik had het idee dat ik gauw iets nieuws moest verzinnen om mijn rekeningen te kunnen betalen. Ik weet dat God voor mij zorgt. Hij heeft al die jaren voorzien in wat nodig was en toch kom ik in de verleiding om op mijn eigen inspanning en talenten te vertrouwen. In hoeverre vertrouw ik Hem echt? Vertrouwen in God gaat met vallen en opstaan. Ik besef heel goed dat ik ‘werk in uitvoering’ ben.’

‘Ik heb het afgeleerd om
te ver vooruit te kijken’

Ze verduidelijkt zichzelf met een voorbeeld. ‘Mijn vader is aan het dementeren en een keer per week ben ik mantelzorger. Hij gaat hard achteruit. Om ervoor te zorgen dat hij toch thuis kan wonen, is er een au-pair uit Slowakije bij hem in huis. Mijn vader is lang directeur geweest en heeft altijd een agenda gehad. Ook nu met zijn dementie vertrouwt hij meer op zijn agenda dan op de Slowaakse helper die vlak naast hem staat. Gaan wij niet precies zo om met de heilige Geest? Eerst alles zelf uitvogelen en als we er echt niet uitkomen, dan gaan we bidden. Van nature zijn we geneigd om onafhankelijk van God te leven, maar Hij zegt: Ik wil het samen met jou doen.’

Geen stip op de horizon

In ons gesprek valt me op hoe bevlogen Annemarie is. Ze praat makkelijk, maar valt af en toe stil als ze zichtbaar ontroerd is. Alsof ze verwonderd is over hoe haar leven gelopen is. Ook raakt ze geëmotioneerd als ze vertelt over vrouwen die bij haar aankloppen met hun problemen, ziektes en worstelingen. ‘Ik vind het heel belangrijk dat maskers af gaan. In mijn contact en Bijbelstudies met vrouwen probeer ik veiligheid te creëren. Uiteindelijk zijn we gemaakt voor verbinding, met God en met elkaar. Dat is de kern van mijn werk.’

Ze pakt een foto waarop een vogeltje staat dat voorzichtig wordt vastgehouden door liefdevolle handen. ‘Ik heb in de loop van mijn leven ontdekt: wat er ook gebeurt, ik val niet uit Gods hand. In God vind je je echte identiteit en krijg je vleugels. In mijn werk kom ik veel bange vogeltjes tegen, ik herken ze gemakkelijk. God gebruikt alles wat ik meegemaakt heb om mij naar hen uit te strekken. Zo keert Hij pijnlijke ervaringen ten goede.’

Op de vraag hoe Annemarie naar de toekomst kijkt, is ze resoluut. ‘Ik heb geen stip op de horizon. Ik heb het afgeleerd om te ver vooruit te kijken, want God heeft ons een aantal keer verrast. Ik probeer te leven zoals in Psalm 37:3 en 4: leven in het hier en nu, trouw zijn en de verlangens van mijn hart met God delen. Maar het borrelt bij mij altijd. Wel leer ik nu pas op de plaats te maken. Ik wil niet voor God uit hollen. Ik heb ontdekt dat als je de dingen doet die God voor je heeft bedacht, je veel vrucht ziet.’

Dit interview komt uit OnderWeg nr. 15 (8 augustus 2020). Meer lezen van magazine OnderWeg? Neem gratis een proefabonnement!