Jongeren & corona

Elise Lengkeek | 26 september 2020
  • Reportage
  • Thema-artikelen

Het coronavirus veranderde veel in het leven van jongeren. De vanzelfsprekendheden van naar school gaan, afspreken met vrienden, gezelligheid beleven, verdriet delen en vakantie vieren verdwenen. Nu er weer meer mag, blijft de onzekerheid. Wat is de impact van deze lastige tijd op het leven van jongeren? Hoe hebben zij de lockdown ervaren? En hoe kijken ze naar hun eigen toekomst en die van de kerk? Vier jongeren uit verschillende kerken vertellen erover.


Stephan Terpstra, 17 jaar, Rijnwaarde (NGK). Start met de opleiding Facility Management na een tussenjaar op de Evangelische Hogeschool (EH).
Stephan Terpstra.

Stephan Terpstra.

Hoe heb jij de lockdown ervaren?
‘Voor mij was het een ongelofelijk teleurstellende ervaring dat het gewone leven ineens stilviel. Niet meer naar school kunnen, niemand meer mogen ontmoeten. Ik werd er heel leeg en verdrietig van. Ik zat toen nog op de EH. Juist daar is de sfeer en de onderlinge band met elkaar zo belangrijk. Digitaal les volgen is veel minder motiverend. Wat we online deden was minimaal. Het had bovendien tijd nodig om op gang te komen.’

Wat vond je het moeilijkst?
‘Met vrienden video bellen; online spelletjes spelen met elkaar; je sores met elkaar delen in een groeps-chat: natuurlijk ging ik het allemaal doen. Maar het kost best veel energie, dus zakt het in. Ik ben ook mensen kwijtgeraakt met wie ik dagelijks omging op school. We probeerden de onderlinge contacten goed te houden. Een tijd lang stuurde iemand een vlog over de dag. En een Bijbeltekst met een klein verhaaltje erbij. Maar het hielp niet tegen het verwateren van mijn gewone, oppervlakkige contacten die ook hun eigen waarde hebben.’

Wie of wat heeft je door die moeilijke tijd heen geholpen?
‘Mijn vriendin. De relatie met haar is erdoor enorm verdiept, want met haar kon ik over alles heel goed praten. Ook de band met mijn vriendengroep van de middelbare school werd ineens veel hechter, omdat de meer oppervlakkige sociale interactie met anderen was weggevallen.’

Hoe was het voor jou om niet meer naar de kerk te kunnen?
‘Ik vond het heel vervelend. Catechisatie met vrienden van de kerk en de contacten met andere jeugd: ik miste de gezelligheid. Live aanwezig zijn in de kerk is vele malen fijner dan digitaal een dienst bijwonen. Later ben ik online ook andere diensten gaan volgen, zoals de BEAM kerkdiensten van de EO. Nu de kerk weer open is, mogen we niet zingen. Ook afstand houden voelt vreemd en onnatuurlijk, maar alles beter dan niets.’

Wat verwacht je van jouw leven als corona daarin een rol blijft spelen?
‘Ik houd vertrouwen. Mijn studie facilitair management is breed genoeg. Ik ben opgegroeid in een gedigitaliseerde wereld. Dat biedt nieuwe kansen. Tegelijkertijd pakken we na een lange zomervakantie oude patronen weer op. Hoogstens passen we ons enigszins aan nieuwe protocollen aan. Ik ga niet bij de pakken neerzitten. Ik geloof dat God me helpt, ondanks alle teleurstellingen.’


Meike Schipper 14 jaar, Harderwijk (NH). Is overgegaan naar 2 mavo.

Hoe heeft corona jouw leven op de kop gezet?
‘Toen ik hoorde dat de school en de kerk dicht gingen, dacht ik: yes, lekker uitslapen! Maar na een week was de lol eraf en was ik vooral verdrietig. Al die doden en zieken! Ik heb best veel gehuild om mijn overgrootoma in het verzorgingstehuis. Ze was weduwe geworden, vlak voordat op 26 maart alles op slot ging. Mijn overgrootopa van 88 is door ouderdom overleden. Zijzelf heeft waarschijnlijk corona gehad. Ze was ziek en benauwd, kon nog net de begrafenis meemaken. De nacht erna mocht er nog iemand bij haar slapen. Daarna ging het verpleeghuis op slot. Zelf durfde ze niet meer in de kamer te komen waarin opa overleden was. Ze had haar bed naar de keuken gesleept. Daar heeft ze geleefd tot ze moest verhuizen naar een eenpersoonskamer. Alles in haar eentje uitzoeken: dat ging natuurlijk niet.’

En toen?
‘Uiteindelijk mocht alleen mijn oma haar helpen. Maar wij konden alleen vanaf de parkeerplaats naar haar zwaaien. Het was zo triest allemaal. Ik heb tekeningen voor haar gemaakt op de stoep, maar het liefst had ik haar willen knuffelen. Ze snapte er niks van dat er ineens niemand meer kwam om een arm om haar heen te slaan.’

Dat was vast niet het enige wat je verdrietig maakte…
‘Alles bij elkaar was het zwaar. Ik ben een heel sociaal mens. Samen met anderen zijn, is enorm belangrijk voor me. Dat missen vond ik vreselijk. Ik was 25 maart jarig en kon dat niet vieren. Het enige wat ik kon doen, was cupcakes bakken en die langsbrengen bij vriendinnen en familie. Niet echt leuk als je afstand moet houden!’

Hoe ging het met school?
‘Digitaal onderwijs is niet gemakkelijk voor uitleg en afmaakdingen. Je begrijpt minder goed wat je moet maken. Ik miste geregeld wel iets. Zo liep de achterstand heel snel op. Met vriendinnen heb ik wel creatieve oplossingen bedacht om het werk te verdelen en samen af te krijgen. Maar dat werkt lang niet voor elk vak. Ook waren er vervelende kinderen die digitaal handiger warden dan de docent en hem zaten te dempen of anderen uit de chat gooiden. Kinderen die wel wilden leren, hadden dan gewoon pech.’

Wat voor positiefs heeft corona je gebracht?
‘Ik heb er goede, eerlijke en echte vrienden bijgekregen via mijn buurmeiden. Verder heb ik meer geduld met zowel mezelf als met anderen. Ik heb geleerd dat als je goed samenwerkt, je echt iets kunt bereiken. Thuis zaten we aan de ene tafel voortdurend op elkaars lip, maar ik heb meer begrip voor de moeite en stress van mijn familie en van mezelf gekregen. Ik merkte ook aan kleine dingen dat God er elke dag was. Ik miste bijvoorbeeld mijn zanglessen aan de popschool heel erg, maar ik bleef wel zingen en in die liedjes vond ik ook veel troost.’

Wat verwacht je van jouw toekomst?
‘Ik denk dat de wereld na corona mooier wordt. Dat er minder oorlog komt, omdat mensen beseffen dat ze niet zonder elkaar kunnen om grote dingen te kunnen doen. Iedereen heeft leren samenwerken. De zon schijnt. Het wordt mooi. Ik krijg straks een mooie baan, een gezin.’

En van de kerk na corona?
‘De kerk is voor mij belangrijk, want daar bouw ik mijn geloof en vertrouwen op in God. Ik kijk ook echt weer uit naar catechisatie en bijeenkomsten met andere jongeren. Een deel van de mensen zal wel online blijven kijken, maar er zijn er ook genoeg, zoals ik, die weer graag naar de kerk gaan.‘


Yihune Diepeveen, 16 jaar, Ermelo (NGK). Is na het mavo-examen begonnen met het CIBAP: een opleiding voor ontwerpen, tekenen en reclame.

Wat ging er in jouw leven over de kop?
‘Het abrupt afstand moeten houden van iedereen om mij heen, behalve thuis, vond ik lastig. En dat ik vrienden van school en kerk ineens niet meer zag. Af en toe heb ik wel gefacetimed met goede vrienden. Maar digitaal contact loopt toch nooit helemaal soepel.’

Hoe ging het met je examen?
‘Ik heb thuis alleen twee online lesjes mondeling hoeven doen en dat ging prima. Mijn school liep al voorop met digitaal lesgeven, daar had ik geluk mee. Mijn cijferlijst was goed genoeg voor een diploma. Jammer dat er geen examenfeest was, ook later niet toen de maatregelen werden versoepeld.‘

Yihune Diepeveen.

Yihune Diepeveen.

En een krantenwijk, had je die ernaast? Hoe ging dat?
‘Die ging gewoon door, want kranten bezorgen bleek een vitaal beroep. Er waren wel veiligheidsmaatregelen op het depot, maar ik voelde me daar toch niet zo fijn bij. Wat als ik het virus ongemerkt zou verspreiden?’

Heeft deze periode je ook iets blijvend positiefs opgeleverd?
‘Dat ik niet van alles hoefde en minder mensen zag, gaf me rust. Eindelijk tijd om op mezelf te zijn. Ik houd van muziek maken en tekenen. Ik heb een kruisboog gekocht en kon daarmee veel oefenen. Verder had ik al een hechte vriendengroep via New Wine. Die is door corona alleen maar hechter geworden.’

Hoe vond je het om niet meer naar de kerk te gaan?
‘In het begin wel relaxed. Lekker uitslapen. Maar na een tijdje online diensten kijken, was ik er ook wel weer klaar mee. Voor mij is de kerk een anker voor mijn geloof dat erbij hoort. Als dat wegvalt, ontstaat er een gat. Daardoor was ik ineens veel minder met het geloof bezig. Ik miste ook de contacten, de jeugdgroep waarmee we samen eten en over het geloof praten.’

Hoe kijk jij naar jouw toekomst?
‘Ik ga de creatieve sector in. Dat werk kan niet door robots worden gedaan, dus maak ik me geen zorgen over de toekomst. Als enige regel heb ik: mezelf zijn en blijven.’

Hoe denk je over de kerk?
Voor senioren zal de kerk als plek belangrijk blijven, maar de jongere generaties zullen, denk ik, meer online diensten gaan volgen. Zelf luister ik nu liever naar de online diensten van Mozaiek. Die zijn wat meer toepasselijk voor mijn eigen leven.’


Carlijn van Hartingsveldt, 16 jaar, IJsselstein (NH). Zit in 5 vwo.

Hoe heb jij de lockdown ervaren?
‘Ik vond het heel erg dat ik mijn vrienden en mensen van school ineens niet meer mocht zien. Van nature ben ik een heel sociaal persoon en zo ineens was ik op mezelf aangewezen.’

Wat vond je het moeilijkst?
‘In het begin probeerde ik met zo’n dertig mensen te blijven appen en facetimen, maar dat hield ik niet vol. Naarmate het langer duurde, ging ik me steeds eenzamer voelen. Dat is alleen geen fijn gespreksonderwerp als je elkaar digitaal ontmoet. Dan wil je liever lol maken. En verder moest ik ineens superzelfstandig zijn. Docenten waren wel te mailen, maar die moesten zelf ook enorm wennen aan de nieuwe situatie.’

Wie of wat heeft jou door die moeilijke tijd heen geholpen?
‘Met mijn echte vriendengroep is de band hechter geworden. Normaal zagen we elkaar vaak op school, maar nu moesten we onze contactmomenten echt plannen. Je wilt het bovendien hebben over zaken die ertoe doen. Als oppervlakkige contacten naar de achtergrond verdwijnen, blijkt pas wie je echte vrienden zijn.’

Heeft die crisistijd voor jou ook nog iets positiefs uitgewerkt?
‘Ik heb het gevoel dat ik hierdoor eerder volwassen word. Ik heb meer zelfvertrouwen gekregen en gemerkt dat ik mezelf goed staande kon houden. Daar ben ik trots op. Ook heb ik geleerd elkaar meer ruimte te geven. We hadden het thuis best gezellig samen, maar hoe deal je met irritaties als je constant op elkaars lip zit?’

Wat heeft corona gedaan met jouw geloof?
‘Ik wist dat God er altijd was, ook als ik er doorheen zat. Corona heeft me geleerd te relativeren, te zien hoe het gaat. Ik blijf bidden en hopen dat corona over gaat, maar ik vind het niet fijn om nu al mijn hele toekomst te plannen. Vertrouwen houden in mezelf, dat God me helpt: dat is voor mij belangrijk.’

Je mag weer naar de kerk. Hoe vind je dat?
‘Thuis keken we meestal naar de online kerkdiensten, maar na een paar weken kwam daar toch de klad in. Met mijn vriendengroep van de kerk bespraken we tijdens catechisatie altijd allerlei onderwerpen. Dat heb ik enorm gemist. Net als het zingen, bij elkaar zijn. Sommige vrienden verlangen daar ook naar. Anderen zijn onverschilliger. Nu we weer mogen gaan, zie ik nog steeds veel mensen niet, maar het is toch beter zo.’

Over de auteur
Elise Lengkeek

Elise Lengkeek publiceert literaire non-fictie, is tekstschrijver en journalist.

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Het mysterie van Jezus’ wonderen

Rolf Robbe
  • Beschouwing
  • Thema-artikelen
Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Voor wie meer wil ontdekken over: Wonderen

Peter Hommes
  • Reisbagage
  • Thema-artikelen

Reageer op dit bericht

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief