In memoriam: dominee Henk de Jong

Een in memoriam aan dominee Henk de Jong uitgesproken door Mark Janssens op de zitting van de generale synode en landelijke vergadering van de NGK van 15 april 2023.

Henk de Jong werd geboren in 1932 en groeide op in Alblasserdam. Hij trouwde met Lies Woldring, die voor hem een grote steun was. In 1959 werd Henk bevestigd als predikant en deed intrede in Gees. Na drie jaar volgde Wageningen, waar hij verder kon bloeien en groeien. Ondanks -of was het vanwege?- zijn geen stelling nemen in de kerkelijke spanningen, kwam er kritiek op hem. Het is een nare tijd geweest, die eindigde in een treurig uit elkaar gaan. Tot vreugde van Henk de Jong volgde in 2005 een spijtbetuiging vanuit Wageningen en in 2017 een uitnodiging om voor te gaan in een viering van het avondmaal.

Al snel na Wageningen volgde een beroep uit de kerk van Amsterdam-Centrum. Een heel eigen gemeente in een snel veranderende tijd. Met wijsheid gaf Henk leiding aan de gemeente, bij vragen zijn weg zoekend in de Bijbel, barmhartig in het pastoraat. In 1989 volgde Zeist, tot zijn emeritaat. In deze jaren stierf Lies en hertrouwde Henk met de in Zeist wonende weduwe Betsy Mennen. Beiden ervoeren hun liefde als een zegen van onze Heer en hebben nooit gedacht samen nog zoveel jaren aan elkaar verbonden te mogen zijn. Ze waren er diep dankbaar voor.

Theologische Studiebegeleiding

Nog maar net in Amsterdam raakte Henk de Jong sterk betrokken op de studenten theologie, die vanwege de scheuring hun studie in Kampen niet mochten voortzetten en vervolgens aan allerlei opleidingen gingen studeren. Die betrokkenheid was de aanzet tot de in 1973 opgerichte Theologische Studiebegeleiding, waar Henk de Jong een grote bijdrage heeft geleverd aan de vorming van generaties aankomende predikanten. Ik zeg wel eens -zonder Apeldoorn te kort te willen doen- dat ik vooral door de TSB gevormd werd, niet in het minst door dominee de Jong. Dat zat hem met name in de combinatie van geloof en kritisch mogen denken, vroomheid en vragen mogen stellen, niet bij voorbaat genoegen nemen met wat altijd is gedacht -niet om het kritische, maar om de inhoud. Voor wezenlijke vragen moest altijd plaats zijn. Niet heen en weer zwabberend, maar altijd vanuit het fundament van ons geloof, vanuit het Evangelie van Jezus Christus.

Baanbrekend

Naast zijn werk in de gemeenten waaraan hij verbonden was en de Theologische Studiebegeleiding, heeft Henk de Jong altijd ook in ander opzicht veel voor de kerken betekend. Decennialang was hij het gezicht van Opbouw, een van de twee voorlopers van het huidige Onderweg. In alle rollen deed hij wat ook zijn preken kenmerkte: vanuit de Bijbel nadenken en spreken over het leven als christen in de volle breedte. In alles nooit bang om zijn nek uit te steken. Tegendraads, schreef het Nederlands Dagblad. Je kunt ook en beter zeggen: baanbrekend. Zijn publicaties werden en worden ook buiten Nederlands gereformeerde kring gewaardeerd. Het was voor dominee de Jong dan ook een groot blijk van waardering dat hij op hoge leeftijd in december 2019 een eredoctoraat kreeg van de Theologische Universiteit in Kampen, al kon hij dat ook wel relativeren door te zeggen dat het mooi van pas kwam op weg naar de eenwording van de beide kerkverbanden. Het deed niets af aan zijn dankbaarheid.

‘Je moeten voorbereiden op de ontmoeting met je Schepper is niet niets’

Getuige

Zijn hele leven voelde hij de sterke drang om het Woord te verkondigen, te spreken en getuigen. Altijd weer uitkomend bij Jezus Christus, zijn gekruisigde en opgestane Heer. Beter gezegd: Hij, was de doorgaande lijn in al het theologiseren van deze knappe geleerde die tegelijk in zeker opzicht een bevindelijk gelovige was. Toen hij ruim een jaar geleden te horen kreeg dat hij ongeneeslijk ziek was, heeft hij vaak benoemd dat hij zich moest voorbereiden op de ontmoeting met zijn Schepper. ‘Dat is niet niets’, zei hij dan. Wel, we mogen in Christus verzekerd zijn van Gods trouw voor dit bijzondere kind van Hem. Hij die zoveel voor de Nederlands gereformeerde kerken heeft betekend. Deze God, Vader van onze Heer Jezus Christus, zij alle eer voor het leven en werken van zijn dienaar Henk de Jong.