Met jongeren in gesprek over schoonheid en uiterlijk

Sinds kort spin ik in de sportschool. Voor mij ging een nieuwe wereld open. De gym bleek een sociale ontmoetingsplek en ik spreek er regelmatig jongeren. Ik vraag hen wat ze doen en waarom ze gaan. Wat me opvalt, is dat ze fit zijn of blijven en er goed uitzien belangrijk vinden. Ik merk ook dat niet elke jongere positief naar zichzelf kijkt. In dit artikel geef ik daarom een handreiking om het gesprek met jongeren aan te gaan.

Lancering

Als ik een gespreksavond met jongeren heb, lanceer ik een thema vaak met stellingen. Ik deel de ruimte op in twee delen. Bij elke stelling moeten de jongeren (en ik zelf) op een plek gaan staan. De ene kant staat voor ‘eens’ en de andere kant voor ‘oneens’. Omdat het ook een kwetsbaar onderwerp is, kun je ook gebruikmaken van de Mentimeter, of een andere pollapp. Afhankelijk van de groep zijn dit mogelijke stellingen:

• Ik vind het belangrijk om complimentjes te krijgen
• Ik vergelijk mijzelf vaak met anderen
• Anderen geven mij weleens complimenten
• Ik vind het leuk om veel likes te krijgen op mijn posts
• Op social media plaats ik alleen leuke berichten
• Ik stuur weleens foto’s of filmpjes van iemand anders door zonder het te vragen
• Ik vind de meeste mensen leuker dan mijzelf
• Ik heb iets waar ik goed in ben
• Mijn vrienden vinden mij aardig
• Ik ben blij met wie ik ben
• Ik voel me vaak een buitenbeentje
• Anderen waarderen het als ik mijzelf ben
• Ik doe mij soms anders voor dan ik ben

Vergelijken

Als jongeren zichzelf spiegelen aan anderen zie ik daarin allereerst iets positiefs. Het kan hen stimuleren om ergens hun best voor te doen. Hierdoor kunnen ze zich goed voelen. Als ik zelf een uur gespind heb, voel ik me ook beter. Tegelijkertijd zie ik ook dat sommigen zich juist slechter gaan voelen. Ze schamen zich of voelen zich schuldig.

Wat ik mooi aan de Bijbel vind, is dat deze vol staat met verhalen waarin jongeren zich kunnen herkennen. Ze zien mensen die onzeker zijn en zich vergelijken met anderen. In Genesis 29 wordt verteld hoe Jakob aan zijn vrouwen komt. Lea werd hem opgedrongen, maar Rachel koos hij zelf. Dit moet verschrikkelijk zijn geweest voor Lea. Ze heeft altijd gevoeld dat haar man niet van haar hield en haar niet bijzonder vond. Rachel was knap en had een mooi figuur, maar Lea was saai, haar ogen straalden niet.

Ik herkende me als jongere wel in Lea. Ik was een gewone jongen, niet per se ergens heel goed in. Ik had wel vrienden, maar hoorde eigenlijk nergens echt bij. In de kerk was ik heel actief, maar dat deed ik vooral om gezien te worden.

Wat mij raakt in dit verhaal is: als Jakob naar Lea kijkt, ziet hij niets bijzonders, maar als God naar Lea kijkt, ziet hij een mooi mens. God houdt van Lea! Hij laat dat zien door haar veel kinderen te geven. Al duurt het wel even voor ze dat door heeft, want ze blijft vechten om aandacht en zichzelf vergelijken. Ook daarin herken ik iets bij mezelf.

Vraag om te bespreken: Herken jij iets van Lea bij jezelf?

Paulus schrijft in 1 Korintiërs 4:3-4 (BGT): ‘Ik vind het totaal onbelangrijk hoe jullie of andere mensen mij beoordelen. Ik beoordeel mezelf ook niet. Ik denk zelf dat ik goed bezig ben. Staat het dan al vast dat ik een goed mens ben? Nee, want het is de Heer die mij zal beoordelen.’

Een prachtig vers om met jongeren over in gesprek te gaan. Heerlijk om je geen zorgen te hoeven maken over wat anderen van je denken! Maar daarmee is niet alles gezegd. Wat als het je ouders zijn of je beste vriend of vriendin? Er zijn personen naar wie je echt moet luisteren. Paulus’ mening werkt twee kanten op. Hij trekt zich niets aan van wat anderen van hem vinden, maar hij denkt ook niet groots over zichzelf. Hij wil niet arrogant zijn.

Vragen om te bespreken: Naar wie luister jij? Ben jij weleens arrogant?

Werkvorm: Vergelijken

Teken op een groot vel papier een lijn. Zet aan de ene kant ‘Arrogant’ en aan de andere kant ‘Onzeker’. Zet daartussenin de woorden ‘Zelfverzekerd’ en ‘Bescheiden’ op gelijke afstand van elkaar. Bedenk waar je zelf nu staat. Teken daar een streepje op de lijn en schrijf je naam er in het zwart bij. Bedenk daarna waar je graag aan het einde van het jaar zou willen staan. Zet daar een streepje en je naam in een kleur bij.

Vraag: Hoe zou je elkaar hierbij kunnen helpen?

Hart

Geloven is voor jongeren vooral een zaak van de binnenkant. Daarin zit iets moois. Samuel wordt door God op pad gestuurd om de nieuwe koning van Israël te zoeken. Hij komt uit bij Isaï, een man met veel zonen. Een van hen zal de nieuwe koning worden. Maar hij blijkt niet de grootste of de sterkste te zijn. God kiest David uit. Degene die het minst waarschijnlijk is van iedereen. Tegelijkertijd was David wel een knappe jongen met sprekende ogen. Wij kijken als eerste naar de buitenkant. Wat je vanbuiten ziet, is niet onbelangrijk, maar God let ook op hoe een mens vanbinnen is.

Vragen om te bespreken: God kijkt naar het hart, wat zou daarmee bedoeld kunnen worden?

In onze maatschappij draait het vaak om het uiterlijk. Hoe ga jij daarmee om?

Werkvorm: God kijkt naar je hart

Geef iedereen een vel A4-papier en stiften. Teken wat mensen zien als ze naar jou kijken. Maak ook een tekening van wat God ziet als Hij bij jou naar binnen kijkt. Waar zitten de verschillen? Bekijk elkaars tekeningen. Kloppen ze wel? Misschien denkt iemand dat anderen heel slecht over hem/haar denken, maar kun je dat als groep ontkrachten. Of denkt iemand dat God heel negatief naar haar/hem kijkt. Je kunt ook als groep zeggen wat je daarvan denkt.

Buitenkant

Het gaat God om je hart, maar ook je uiterlijk is voor Hem belangrijk. Geloof heeft ook te maken met de buitenkant. Een mooi voorbeeld daarvan vind ik hoe de priesters zich moesten kleden. God had opgedragen dat de priesters veel sieraden en mooie kleren moesten dragen, omdat ze God vertegenwoordigden onder de mensen. De schoonheid liet iets zien van hoe mooi God is.

Als kind had ik zondagse kleren en schoenen. Het was ondenkbaar om in een joggingbroek naar de kerk te gaan. Als we naar de kerk gingen, moesten we er netjes uitzien. Als jongere verzette ik me daartegen, maar het heeft mij wel geleerd dat voor God schoonheid belangrijk is.

Gespreksvragen: Waar ligt de grens tussen netjes zijn voor God en ijdelheid? Hoe geniet jij van je lichaam?

Gebed

Na een gesprek met jongeren bid ik met ze. Ik maak graag gebruik van creatieve gebedsvormen. Ik vraag jongeren bijvoorbeeld om op een briefje te schrijven hoe anderen naar ze kijken. Laat ze het briefje dubbelvouwen en in een schaal doen. Vervolgens hussel ik de briefjes door elkaar en verdeel ze onder de jongeren. Hebben ze een tip of advies voor dat wat er op hun briefje staat? Is het herkenbaar? Laat ze hen daarover vertellen.

Bid vervolgens voor de dingen die zijn opgeschreven. Of daag de jongeren uit om zelf te bidden voor het briefje dat ze in hun handen hebben, als ze dat aandurven.

Ontspanning

Het kan zijn dat wat besproken is persoonlijk was en dichtbij kwam voor de jongeren. Daarom is het goed om ontspannen te eindigen. Eindig daarom met een activiteit die gericht is op de onderlinge relaties. Blijf nog even met elkaar kletsen zonder dat het over het thema hoeft te gaan. Zelf zorg ik altijd voor voldoende drinken en chips.

Afhankelijk van de groep kun je nog een ontspannende activiteit doen. Vooral jonge tieners vinden dit leuk. Normaal probeer ik daarbij een spel of activiteit te doen die aansluit bij het thema dat is behandeld. Dit keer zou ik daarvoor niet kiezen. Gewoon een bordspel of poortbal vinden ze vaak al leuk genoeg.