Onderzoek: gereformeerde millennials over de nieuwe fusiekerk
Magazine OnderWeg peilde online de mening van ruim 300 gereformeerde ‘millennials’ (20- tot 35-jarigen) over de naderende kerkfusie tussen de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) en de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKv). In de editie van OnderWeg die op 8 juni a.s. verschijnt, komt deze leeftijdsgroep uitgebreid aan het woord over het herenigingsproces van hun kerkgenootschappen. Hieronder vind je de volledige onderzoeksresultaten.
Verantwoording
Het onderzoek is een initiatief van OnderWeg en is uitgevoerd in samenwerking met dataonderzoeker Merijn Wijma van het Praktijkcentrum.
De online-enquête is verspreid via sociale media, via GKv- en NGK-predikanten onder hun gemeenteleden, en onder theologiestudenten in Kampen.
De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 28 jaar. Het grootste deel van de respondenten (61 procent) komt uit de GKv, 35 procent komt uit de NGK. De GKv telt in 2019 114.603 leden, de NGK 32.896. Er zijn geen gegevens beschikbaar over de leeftijdsopbouw. De GKv is drie keer groter dan de NGK, dus naar verhouding zijn er iets te veel NGK-respondenten. Dat is geen probleem; de verhouding is representatief genoeg om conclusies te kunnen trekken.
Het grootste deel geeft aan kerkelijk heel betrokken te zijn: ze bezoeken kerkdiensten, leven mee met gemeenteleden en doen in de kerk vrijwilligerswerk. Slechts 36 respondenten zeggen niet erg of helemaal niet betrokken te zijn. Dit gegeven zorgt voor een vertekend beeld, omdat mensen die betrokken zijn eerder geneigd zijn om een dergelijke vragenlijst in te vullen. 13 procent van de respondenten heeft theologie gestudeerd.
Demografische gegevens
Vragen over de fusie
Als vervolgvraag is gevraagd waarom de respondenten dat antwoord hebben gegeven. Daaruit komen verschillende dingen naar voren. Mensen die het een goede zaak vinden zeggen vaak dat we samen dezelfde God dienen, dus dat we dat ook samen kunnen doen. De verschillen tussen de GKv en NGK zijn volgens hen verwaarloosbaar, of niet genoeg reden voor het behouden van verschillende groepen. Ze vinden de versplintering van de kerk onbijbels. De Bijbel leert eenheid, dus laten we dat nastreven.
Organisatorisch bekeken vinden verschillende respondenten het ook handiger om de verbanden te fuseren. Ook wordt vaak gezegd dat het zeker in tijden van verminderde kerkgang belangrijk is om samen te werken, omdat je samen sterker bent. Een paar respondenten geven ook aan dat ze de fusie als helend zien ten opzichte van de scheuring van 1967.
Veel van de respondenten die er geen mening over hebben lichten in hun antwoord toe dat ze het een ingewikkelde zaak vinden, met goede en minder goede kanten, waar ze niet goed uitkomen. Er wordt gezegd dat het aan de ene kant mooi is, maar aan de andere kant wordt ook gezien dat bijvoorbeeld oudere mensen het er erg zwaar mee hebben. Ook wordt aangegeven dat het verwarrend kan zijn dat de GKv intussen zo veranderd is dat een fusie nu ineens wel mogelijk is, terwijl dat eerder niet zo was. Anderen geven aan gewoon niet goed genoeg geïnformeerd te zijn om er een uitspraak over te kunnen doen.
Wanneer mensen het een slechte zaak vinden, geven ze aan dat ze de verschillen te groot vinden, maar ook dat er wordt geprobeerd te fuseren om de fusie zelf, en dat er over de inhoud heen gekeken wordt. Ook rijst de vraag of de GKv nog wel dezelfde kerk is waar vorige generaties voor gevochten hebben. Er wordt ook gewezen op het probleem dat er nu gefuseerd wordt terwijl de kerken zelf niet altijd in staat zijn hun leden te behouden. Sommige GKv-leden geven aan dat ze bang zijn dat we in een fusiekerk te ver van de Bijbel af komen te staan, maar NGK-leden zeggen bang te zijn dat de kerk behoudender zal worden.
Ook is er gevraagd of er volgens de respondenten wezenlijke verschillen zijn tussen de NGK en de GKv. 43% geeft aan dit niet te kunnen zeggen; 35% vindt dat er geen verschillen zijn en 22% vindt van wel. Daarnaast is gevraagd wat die verschillen of overeenkomsten dan zijn. De overeenkomsten die het meest worden genoemd zijn dat beide kerken zijn gebaseerd op de Bijbel en hun geloof in God/Christus, het gereformeerde kerk-zijn, de drie formulieren van enigheid, de liturgie, hun geschiedenis, hoe ze omgaan met de maatschappij, de invulling van doop, belijdenis en avondmaal en de prediking.
Verschillen zijn voornamelijk dat de GKv meer gericht is op traditie en de vrijgemaakte zuil. De NGK is losser georganiseerd en legt meer de nadruk op de autoriteit van de plaatselijke kerk in plaats van de generale synode. Daarnaast heeft de NGK een pluralistischere benadering van onderwerpen als homoseksualiteit en vrouwen in het ambt. Er is in de NGK meer plaats voor afwijkende meningen. Over het algemeen wordt de NGK als vrijer en progressiever beschouwd dan de GKv.
Vragen over kerk en kerkverband
234 van de respondenten geven aan dat ze bij het nieuwe kerkverband niet op zoek zijn naar andere thema’s. Een aantal mensen geven hier nog wel aanvullingen: volgens hen is het goed als er aandacht komt voor genade, tolerantie tegenover mensen met andere opvattingen, en hoe je als kerk eenheid kan scheppen en hoe je christen moet zijn en kan evangeliseren in 2019.
Tot slot is er nog gevraagd of mensen advies hadden voor de regiegroep die gaat over de fusie. Daaruit kwamen ook meerdere antwoorden naar voren. Ten eerste raden de jongeren de kerken aan om dicht bij de Bijbel te blijven en te bidden, maar ook om niet te veel op de details te gaan zitten zodat mensen afhaken omdat het te ingewikkeld wordt. Het is ook belangrijk goed met elkaar te communiceren, maar ook met de gemeente. Goed luisteren naar elkaar is essentieel, ook naar de minderheidsstemmen.
Houd zeker rekening met de mensen die de scheuring hebben meegemaakt en die daar nog pijn over hebben, maar ook met de jonge mensen voor wie er geen geschiedenis is. Breng ze bij elkaar. Doe alles met geduld en liefde en ga voorzichtig, maar niet te langzaam. Een concrete tip is nog om te kijken naar het proces van de PKN, en hen misschien om advies te vragen. Ook wordt gezegd dat de regiegroep zich niet van de wijs moet laten brengen door kritiek, omdat dat er onvermijdelijk zal zijn.
Ten slotte wordt de regiegroep nog veel succes toegewenst en Gods zegen.
Kruisverbanden
Theologen zijn toch beter geïnformeerd over de verschillen tussen de GKv en NGK. De verhouding ja/nee is ongeveer hetzelfde als bij niet-theologen, maar er zijn veel theologen die aangeven het niet te weten.
Vragen naar aanleiding van bovenstaande onderzoeksresultaten? Mail dan naar redactie@onderwegonline.nl.